Τετάρτη 8 Σεπτεμβρίου 2010

«Vanity Fair» : Οι αιτίες της κρίσης στην Ελλάδα


Τις ρίζες του κακού για τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας αναζητεί σε εκτεταμένο δημοσίευμά του στο αμερικανικό περιοδικό «Vanity Fair» ο γνωστός δημοσιογράφος και συγγραφέας, Μάικλ Λιούις.



Μεταξύ άλλων, καταγράφονται: τα προβλήματα που ταλανίζουν τον κρατικό μηχανισμό, η φοροδιαφυγή, οι διεφθαρμένοι δημόσιοι υπάλληλοι, η διαπλοκή πολιτικών προσώπων σε πολλά σκάνδαλα, που «έχουν κλονίσει την αξιοπιστία της χώρας».



Ο αρθρογράφος, ο οποίος επισκέφθηκε πρόσφατα την Ελλάδα, σημειώνει ότι βρέθηκε από τα σαλόνια της Αθήνας μέχρι τη Μονή Βατοπεδίου στο Άγιο Όρος που αποτελεί την «πέτρα του σκανδάλου», η οποία πυροδότησε «αλυσιδωτές εξελίξεις» και οδήγησαν την Ελλάδα στη σημερινή θέση της «διεθνούς απαξίωσης», όπως τονίζεται.



Πριν από είκοσι περίπου χρόνια, η Μονή Βατοπεδίου βρισκόταν στα πρόθυρα της διάλυσης και οι ελάχιστοι μοναχοί της αδυνατούσαν ακόμη και να συντηρήσουν την ερειπωμένη μονή. Ήταν τότε, όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα, που ο σημερινός της ηγούμενος, πατήρ Εφραίμ, ανέλαβε την ανασυγκρότηση της Μονής, μαζί με μια ομάδα νέων και δυναμικών μοναχών από την Κύπρο. Σήμερα, τα έσοδα της Μονής κυμαίνονται κάπου μεταξύ 1-2 δισεκατομμύρια δολάρια.



Αναφερόμενος στη Μονή Βατοπεδίου, ο αρθρογράφος επισημαίνει ότι όταν ο πατήρ Εφραίμ πήγε στον πρώην υφυπουργό Οικονομικών Πέτρο Δούκα, ζητώντας την εξαγορά της Λίμνης Βιστωνίδας από την ελληνική κυβέρνηση ή την ανταλλαγή της έναντι άλλων δημοσίων εκτάσεων, ο τελευταίος αρνήθηκε, όπως εξήγησε στον κ. Λιούις. Λίγο αργότερα όμως, σύμφωνα πάντα με το δημοσίευμα, όταν οι επιχειρηματικά ταλαντούχοι μοναχοί κατόρθωσαν να έρθουν σε συμφωνία με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για την ανταλλαγή, ο κ. Δούκας άρχισε να δέχεται πιέσεις από το Μέγαρο Μαξίμου να συναινέσει. «Τους είπα ότι εκείνοι θα έπρεπε να διευθύνουν το Υπουργείο Οικονομίας. Δεν διαφώνησαν», είπε ο κ. Δούκας.



Οι μοναχοί πάντως ισχυρίζονται ότι δεν κρύβεται κανένας ιδιοτελής σκοπός πίσω από τις ενέργειές τους. «Όλη η κυβέρνηση λέει ότι είναι θυμωμένη μαζί μας, αλλά εμείς δεν έχουμε τίποτα. Δουλεύουμε για άλλους. Οι ελληνικές εφημερίδες μας αποκαλούν εταιρεία. Αλλά σε ρωτώ, Μάικλ, ξέρεις εσύ καμιά εταιρεία που να έχει αντέξει 1.000 χρόνια;», ρωτάει ο π. Αρσένιος τον κ. Λιούις.



Απόκρυψη ελλείμματος



«Πώς μπόρεσε ένα μέλος της ευρωζώνης να πει ότι το έλλειμμα ήταν 3% του ΑΕΠ όταν στην πραγματικότητα ήταν 15%;» διερωτάται με αγανάκτηση υψηλόβαθμο στέλεχος του ΔΝΤ, με τον οποίο συνομίλησε ο κ. Λιούις.



Στη συνέχεια, υπογραμμίζεται ότι κι αν αυτή η ερώτηση βασάνιζε την κοινή γνώμη της Ευρώπης πριν ένα περίπου χρόνο, όταν η νέα ελληνική κυβέρνηση αποκάλυψε την στατιστική «απόκλιση», μια πιο κρίσιμη ερώτηση απασχολεί την παγκόσμια αγορά σήμερα:



Πώς θα καταφέρει η Ελλάδα να διαχειρισθεί το συνεχώς διογκούμενο χρέος της, που αγγίζει τα 1,2 τρισεκατομμύρια δολάρια (400 δισ. σε κρατικά χρέη και 800 δισ. σε ασφαλιστικά χρέη) με ένα πακέτο διάσωσης που φτάνει μόλις τα 145 δισεκατομμύρια δολάρια;



Ο κ. Λιούις χαρακτηρίζει το πακέτο αυτό «προδήλως περισσότερο μια χειρονομία, παρά μια λύση», παραθέτοντας χαρακτηριστικά παραδείγματα πολιτικών επιλογών των προηγούμενων κυβερνήσεων που διόγκωσαν το χρέος.



Σ΄ ένα σημείο, θέλοντας να δώσει την εικόνα που αντίκρισαν τα στελέχη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου όταν έλεγξαν τα στατιστικά της χώρας, παρουσιάζει την άποψη ενός εκπροσώπου του ΔΝΤ ότι «οι άνθρωποί μας δεν μπορούσαν να πιστέψουν τι ανακάλυπταν. Ο τρόπος που κρατούσαν τα βιβλία τους ήξεραν πόσο είχαν συμφωνήσει να ξοδέψουν, αλλά κανείς δεν έλεγχε τι ξόδευε στην πραγματικότητα. Δεν έμοιαζε καν με αυτό που θα λέγαμε αναδυόμενη οικονομία. Ήταν μια τριτοκοσμική χώρα».



Ο υπουργός Οικονομικών, Γιώργος Παπακωνσταντίνου, μιλώντας στο αμερικανικό περιοδικό, αναφέρεται στο «χάος» που παρέλαβε και τα «κρυμμένα χρέη» που ανακάλυπτε συνεχώς, καθώς εκπονούσε τον περσινό προϋπολογισμό και μιλά για τις απαιτήσεις των Ευρωπαίων ομολόγων του να υπάρξει «παραδειγματική φυλάκιση» κάποιου υπευθύνου.



Αναφερόμενος σ’ ένα χαρακτηριστικό περιστατικό, ο κ. Παπακωνσταντίνου τονίζει ότι «το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης είχε δημιουργήσει μια αδήλωτη μονάδα με 270 υπαλλήλους, οι οποίοι έπρεπε να μετατρέψουν φωτογραφίες από εκτάσεις του ελληνικού δημοσίου σε ψηφιακή μορφή. Το πρόβλημα ήταν ότι κανείς από τους 270 ανθρώπους είχε την παραμικρή σχέση με την ψηφιακή φωτογραφίσ. Τα πραγματικά επαγγέλματα αυτών των ανθρώπων ήταν, π.χ. κομμώτριες».



Ο αρθρογράφος επισημαίνει επίσης ότι η Ελλάδα παραμένει η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που δεν έχει θέσει σε πλήρη λειτουργία Εθνικό Κτηματολόγιο.



Ο πρώην υπουργός Στέφανος Μάνος, στο ίδιο δημοσίευμα, υποστηρίζει ότι θα ήταν φθηνότερο να πληρώνει η κυβέρνηση ταξί για όλους τους επιβάτες του ΟΣΕ, παρά να κρατάει σε λειτουργία τον καταχρεωμένο σιδηρόδρομο με τους ακριβοπληρωμένους υπαλλήλους του, ο μέσος μισθός των οποίων αγγίζει τα 65.000 ευρώ!



Ο κ. Λιούις αναφέρεται σε μια σειρά ζητημάτων και σε άλλους τομείς, επιχειρώντας να αναδείξει τις ουσιαστικές αιτίες που οδήγησαν την Ελλάδα στη σημερινή κατάσταση, υπογραμμίζοντας ενδεικτικά: «Όταν καθόμουν με κάποιον που γνώριζε τον εσωτερικό τρόπο λειτουργίας της ελληνικής κυβέρνησης, έβγαζα το μπλοκάκι μου και άρχιζα να γράφω τις ιστορίες που μου έλεγαν. Το ένα σκάνδαλο ακολουθούσε το άλλο. Μετά από είκοσι λεπτά έχανα το ενδιαφέρον μου. Ήταν απλά τόσα πολλά, αρκετά να γεμίσουν βιβλιοθήκες ολόκληρες, πόσο μάλλον το άρθρο ενός περιοδικού».



Ένα άλλο αξιοπρόσεκτο σημείο του δημοσιεύματος είναι η παρατήρηση του αρθρογράφου πως «οι Έλληνες είναι ευχάριστοι, ζεστοί, έξυπνοι και για καλή παρέα», προσθέτοντας ότι την ίδια στιγμή, η κοινωνία είναι «διεφθαρμένη και αποδιοργανωμένη». Επίσης, σημειώνει ότι στο δημόσιο χώρο «δεν υπάρχει ίχνος εντιμότητας», διερωτώμενος «πώς είναι δυνατόν αυτοί οι υπέροχοι άνθρωποι θα μπορούσαν να είναι τόσο κακοί στην οργάνωση της κοινωνίας τους?»



Τέλος, διατυπώνει την άποψη ότι «η Ελλάδα θα σωθεί από την οικονομική αυτοχειρία, μόνον αν αλλάξει η νοοτροπία των Ελλήνων».



www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ

Ας ετοιμαστούμε για "ηλεκτροσόκ" αμέσως μετά τη ΔΕΘ..

Πρωτοφανείς θα είναι οι αυξήσεις που θα αντικρύσουν -και θα κληθούν να πληρώσουν- οι καταναλωτές στα τιμολόγια της ΔΕΗ.
Αν είστε από τους …αθεράπευτα αισιόδοξους και θέλετε να βλέπετε τα ποτήρια μισογεμάτα, τότε να σταθείτε στο ότι η...Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), που εισηγείται για τα τιμολόγια της ΔΕΗ στο αρμόδιο υπουργείο, δεν θα συνεδριάσει τελικά για το καυτό θέμα των αυξήσεων αυτήν την Τετάρτη, όπως αρχικά είχε προγραμματιστεί.

Ο λόγος, φυσικά, δεν είναι άλλος από την Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, ενόψει της οποίας το κλίμα στην κοινωνία έχει φορτισθεί έντονα, με φόντο και τους σχεδιασμούς του υπουργού Οικονομικών κ. Γιώργου Παπακωνσταντίνου για μεγάλες αυξήσεις στο πετρέλαιο θέρμανσης.

Αλλά, δυστυχώς, το ποτήρι δεν είναι καν μισοάδειο! Είναι τελείως άδειο – για την ακρίβεια, θα αδειάσει λίγες μέρες αφότου περάσει η πρωθυπουργική επίσκεψη στην ΔΕΘ, καθώς η “αναδιάρθρωση” των τιμολογίων της ΔΕΗ αποτελεί μία από τις δεσμεύσεις της χώρας μας στο πλαίσιο του Μνημονίου.

Και επειδή η αναδιάρθρωση “διαβάζεται” ως υποχρέωση να έχουμε τιμολόγια που σε κάθε κατηγορία καταναλωτή θα πρέπει να καλύπτουν το κόστος παραγωγής και μεταφοράς ηλεκτρισμού, αυτό που θα εισηγηθεί η ΡΑΕ στο υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής δεν θα είναι τίποτε λιγότερο ή περισσότερο από πρωτοφανείς αυξήσεις στο ρεύμα των νοικοκυριών και των αγροτών αλλά και από μειώσεις στο ρεύμα των μεγάλων και, προφανώς, ευπορότερων καταναλωτών καθώς και των επιχειρήσεων!

Αν σας ακούγονται υπερβολικά όλα αυτά, απλά να σας θυμίσουμε ότι η ΔΕΗ έχει εισηγηθεί αυξήσεις έως και …105% (!!!), δηλαδή υπερδιπλασιασμό, σε όσα νοικοκυριά καίνε το λιγότερο ρεύμα (έως 800 κιλοβατώρες ανά τετράμηνο) καθώς και αυξήσεις έως και 66% σε κατηγορίες αγροτικών τιμολογίων…

Αντίθετα, η ίδια έχει εισηγηθεί μειώσεις στους μεγάλους οικιακούς της πελάτες, στα βόρεια και στα νότια προάστια (…) καθώς και στις εμπορικές επιχειρήσεις, καθώς οι συγκεκριμένοι καταναλωτές πληρώνουν αρκετά πάνω από το κόστος το ρεύμα, επιδοτώντας ουσιαστικά τις άλλες κατηγορίες.

Η ΡΑΕ θα εισηγηθεί επί της πρότασης της ΔΕΗ και, σύμφωνα με πληροφορίες του protothema gr., η δική της πρόταση θα αναφέρεται σε αναπροσαρμογές κατά 5% έως 6% χαμηλότερες κατά μέσο όρο σε σχέση με ό, τι ζητά η ΔΕΗ.

Πόσο θα …χρυσωθεί το χάπι στα νοικοκυριά και στους αγρότες σε σχέση με την πρόταση της κρατικής επιχείρησης ηλεκτρισμού, είναι πρόωρο να το προβλέψει κανείς.

Το σίγουρο είναι ότι πάμε για πρωτοφανείς αυξήσεις στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος καθώς και ότι στο υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής θα “ανατεθεί” το δύσκολο έργο της διαπραγμάτευσης με την Τρόικα για την εφαρμογή αυτών των αυξήσεων σταδιακά, σε ένα εύρος χρονικό που, βεβαίως, δεν θα είναι και ανεξάντλητο…

Κυριακή 5 Σεπτεμβρίου 2010

Η τραγωδία της Ελλάδος στέλνει κύματα «προσφύγων» στη Βουλγαρία

Σαν να ξύπνησαν μαζικά από ένα όνειρο είναι οι κάτοικοι της Ελλάδας, μέσα από το βίαιο πέρασμά τους, από την ευημερία και την άνεση, στην ανελέητη και σκληρή κρίση. Η τρόϊκα ΔΝΤ – ΕΕ και ΕΚΤ κυβερνάει ουσιαστικά σήμερα την Ελλάδα δίνοντας χρήματα με το σταγονόμετρο και αφού έχουν γίνει σημαντικές και απαραίτητες τομές στην οικονομία. Τομές που μοιάζουν με γενναίες χειρουργικές επεμβάσεις και που τέτοιες ποτέ άλλοτε δεν είχαν γίνει στην Ελλάδα. Το αξιοσημείωτο είναι ότι ο κόσμος δεν βγήκε στους δρόμους και δεν έκανε επανάσταση όπως σε άλλες εποχές ως αντίδραση σε πιό επιοική μέτρα. Προφανώς το πήρε απόφαση ότι αυτή είναι η μοίρα του, ότι είναι δύσκολη, ανυπόφορη, αλλά θα πρέπει να το περάσει.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στις 2/9/2010 στη ηλεκτρονική έκδοση του BgVesti. Μετάφραση από τον συγγραφέα Χρήστο Μουρούτη. Αναδημοσίευση από το market-talk.net

Η αγέρωχη χώρα του 2004 και των Ολυμπιακών Αγώνων, με τα δεκάδες έργα και την τάξη και ομορφιά σε όλες τις πόλεις της, δυστυχώς δεν υπάρχει πιά. Η έλλειψη χρημάτων της στερεί τη δυνατότητα να κάνει επισκευές στους δρόμους, να τελειώνει τα κατασκευαστικά έργα, να φροντίζει τις μεγάλες λεωφόρους και να αλλάζει τα μεταλλικά στηθαία που έχουν κτυπηθεί από κάποιο αυτοκίνητο. Η εικόνα των πόλεων είναι υποβαθμισμένη, τριτοκοσμική πλέον. Ισως θα μπορούσε κανείς να πεί τριτοκοσμική με σκουπίδια και διαφημιστικά χαρτόνια κρεμασμένα και παρατημένα στις κολόνες να χάσκουν. Για έναν Ελληνα που ζεί εκτός της χώρας του, όπως εγώ, η εικόνα αυτή είναι ελεεινή, άθλια, παράφωνη και υποτιμά την ομορφιά της χώρας και των ανθρώπων που κατοικούν σε αυτήν.
Η κρίση έχει χτυπήσει πολύ δυνατά την Ελλάδα. Το κράτος σταμάτησε κάθε δαπάνη, ακόμα και για το πιό μικρό ζήτημα ενώ ο ιδιωτικός τομέας αναγκάζεται να περιοριστεί αισθητα. Καταστήματα κλείνουν, το ένα μετά το άλλο και επιχειρήσεις πτωχεύουν. Οι πολίτες δεν έχουν τα αναγκαία να πληρώσουν φόρους και επιχειρηματίες κάθε μεγέθους χρωστούν στα ασφαλιστικά ταμεία και αδυνατούν να τα ξοφλήσουν.
Η κυβέρνηση έχει αρχίσει έναν τεράστιο αγώνα για να εισπράξει χρήματα, από κάθε δυνατή πηγή, που τον ονομάζει αγώνα ενάντια στην φοροδιαφυγή, που ωστόσο είναι αγώνας ενάντια στο φόβο της υστέρησης των εσόδων, για να μπορέσει να λάβει τα κομμάτια του πανάκριβου δανείου που παραχωρεί η τρόϊκα ΔΝΤ-ΕΕ-ΕΚΤ, και το οποίο έχει επιτόκιο πολύ πάνω από αυτό των διεθνών αγορών – δηλαδή 5%. Ενα δάνειο που στην ουσία είναι καθαρή τοκογλυφία σε θεσμικό επίπεδο, ενάντια σε μιά χώρα που αντιμετώπισε πρόσκαιρο πρόβλημα λόγω κρίσης.
Η ύφεση θα διογκώσει τα αποτελέσματα της κρίσης. Ο κόσμος έχει σταματήσει την κατανάλωση και κρατάει τα χρήματά του, φοβούμενος το αύριο. Τέτοια κατάσταση δεν έχει δεί η Ελλάδα από το 1980 και μετά, αφότου έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας τότε που κατόπιν ονομάστηκε Ευρωπαϊκή Ενωση. Κανένας δεν έχει δεί έναν τέτοιο τυφώνα για όλα αυτά τα τελευταία 30 χρόνια και μιά ολόκληρη γενιά έχει ανατραφεί με την γνώση της ανάπτυξης και μόνο. Τώρα όμως πρέπει να μάθει να ζεί με την έλλειψη που δημιουργεί η ύφεση. Πολλές εταιρείες πτωχεύουν, καταστήματα κλείνουν και αρκετοί που χρωστούν δάνεια και δεν τα μπορούν να τα αποπληρώσουν, προτιμούν την αυτοκτονία.
Αυτή η κατάσταση αυξάνεται συνεχώς και είναι αναμενόμενο ότι η κρίση θα μεγαλώσει και η ύφεση θα χτυπήσει περισσότερο την οικονομία πριν η κατάσταση σταθεροποιηθεί. Οι εφημερίδες αναμένουν ότι οι άνεργοι θα φτάσουν τους 1.200.000 στα τέλη του φθινοπώρου, που ως ποσοστό είναι 20% και πάνω στο σύνολο του ενεργού δυναμικού της χώρας. Οι επιχειρήσεις ανοικτά πλέον μιλούν για μετεγκατάσταση στην Κύπρο ή στην Βουλγαρία, αν η κυβέρνηση δεν μειώσει τους φόρους, κάτι που η Κυβέρνηση δεν μπορεί να επιτύχει, λόγω των δεσμεύσεών της στην τρόϊκα ΕΕ-ΔΝΤ και ΕΚΤ.
Οι επιχειρήσεις στη Σόφια, λαμβάνουν δεκάδες βιογραφικά από Ελληνες της Βόρειας Ελλάδας που έχουν σπουδάσει ή έχουν κάποια εργασιακή εμπειρία στην Βουλγαρία. Είναι εμφανές ότι όλοι ή σχεδόν όλοι, είναι έτοιμοι να προσφέρουν την εργασία τους με πολύ ανταγωνιστικούς μισθούς και μάλιστα σε μερικές περιπτώσεις χαμηλότερους από αυτούς που παίρνει στην αγορά ένας ισάξιος Βούλγαρος, κάτοικος της Σόφιας. Με άλλα λόγια παρατηρείται μιά γενικευμένη τάση μετανάστευσης επιχειρήσεων και υπαλλήλων προς την Βουλγαρία. Μιά τάση που ίσως την ακολουθήσουν και απλοί πολίτες, κυρίως συνταξιούχοι, που θα θέλουν απλά να κατεβάσουν το κόστος της διαβίωσής τους.
Την εποχή της μεγάλης μετανάστευσης, στις δεκαετίες του ’50 και ’60, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και των εμφύλιο πόλεμο των δημοκρατών με τους κομμουνιστές που έληξε το 1949, η Ελλάδα εμφάνιζε ανεργία στα επίπεδα του 20% όπως αυτή που οι αναλυτές και οι εφημερίδες αναμένουν να την δούμε σύντομα.
Η γειτνίαση της Βουλγαρίας με την Ελλάδα, και η ανάπτυξη στην οποία βρίσκεται η οικονομία της, δημιουργεί την ανάγκη για την εγκατάσταση νέων επιχειρηματιών αλλά και την δραστηριοποίηση ατόμων που έχουν την δυνατότητα να προσφέρουν εξειδικευμένη εργασία σε τομείς που η Βουλγαρία έχει ανάγκη. Ας μην ξεγελιόμαστε, παρά την δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκεται η ελληνική οικονομία, στην Ελλάδα υπάρχουν αρκετά χρήματα, που ίσως είναι σε deposits στις Ελληνικές τράπεζες, είτε σε ξένες τράπεζες, αλλά ανήκουν σε έλληνες. Αυτά που βρίσκονται στις ελληνικές τράπεζες, αφήνουν την Ελλάδα, με ρυθμό €3 δις τον μήνα και η Κυβέρνηση δεν είναι σε θέση να τα σταματήσει. Ενα μικρό κομμάτι από αυτά τα κεφάλαια έρχονται σε Βουλγαρικές τράπεζες, αν και το μεγαλύτερο μέρος πάει στην Ελβετία και την Αγγλία.
Σταδιακά, τα άτομα που κατά κύματα αναρωτιώνται αν η Βουλγαρία θα είναι ο επόμενος στόχος για την μετανάστευσή τους, θα επιλέγουν πού θα πάνε και τι θα κάνουν. Με πρόχειρους υπολογισμούς, πιστεύω ότι στην Βουλγαρία θα μετεγκατασταθούν περισότερες από 3000 επιχειρήσεις μέσα στο 2010 και 2011 φέρνοντας δραστηριότητα και επενδύσεις που θα ξεπεράσουν τα €3 δις. Επίσης υπολογίζεται από αναλυτές, ότι περισότεροι από 30.000 ελληνες ίσως μεταναστεύσουν προς την Βουλγαρία κατά την ερχόμενη διετία 2011 και 2012, όταν η κρίση θα είναι πολύ εμφανέστερη στη χώρα. Σήμερα στην Βουλγαρία εργάζονται 3.000 περίπου. Πολλοί από αυτούς θα είναι άνθρωποι υψηλής ποιότητας και ειδίκευσης οι οποίοι θα επιλέξουν την Βουλγαρία με την προοπτική να συμμετάσχουν στην ανάπτυξή της και στις ευκαιρίες που σίγουρα θα παρουσιαστούν. Επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες θα διαλέξουν την Βουλγαρία για τον ίδιο λόγο αλλά και για το πολύ ευνοϊκό φορολογικό της καθεστώς που στηρίζεται σε έναν ενιαίο συντελεστή εισοδήματος 10%, για φυσικά πρόσωπα και εταιρείες. Αυτό είναι το χαμηλότερο στην Ευρώπη.
Η Ελλάδα ζεί μιά μεγάλη μετανάστευση και πάλι και ένα κομμάτι αυτής της μετανάστευσης θα έρθει και στην Βουλγαρία όπως και στις άλλες γειτονικές χώρες, Ρουμανία και Σερβία, εφόσον και αυτές συνεχίσουν να αναπτύσσονται. Για την ελληνική οικονομία αυτό είναι μιά τραγωδία, μιά αφαίμαξη ανθρώπινου δυναμικού και εταιρειών που συμμετέχουν στη διαμόρφωση του πλούτου της χώρας. Για την Βουλγαρία και τις άλλες χώρες, αυτό αποτελεί μιά πρόκληση καθόσον θα χρειαστεί αυτό το μεγάλο δυναμικό των ανθρώπων αλλά και οι επιχειρήσεις να ενσωματωθούν σωστά στην πραγματικότητα των νέων οικονομιών – κάτι που δεν είναι εύκολο και απαιτεί εξειδίκευση και σωστή οργάνωση. Το κύμα αυτό, είναι κάτι που δεν μπορεί να το σταματήσει ούτε η ελληνική κυβέρνηση ούτε κάποια άλλη δύναμη – υπαγορεύεται από την φυσική ανάγκη των ανθρώπων να επιβιώσουν σε ένα πιό ήρεμο και πιό αποδοτικό – έστω και προσωρινά - περιβάλλον. Για την Βουλγαρία, αυτή η μεταφορά ανθρώπινου δυναμικού και πλούτου, είναι προς το όφελός της αφού θα δημιουργηθούν νέες επιχειρήσεις και θα φορολογούνται νέα κεφάλαια που σήμερα δεν συμμετέχουν στην τοπική οικονομία.

Κάτι που κανείς δεν περίμενε πριν κάμποσα χρόνια, δηλαδή το «καλύτερο περιβάλλον» να είναι η Βουλγαρία έναντι της Ελλάδας για μετανάστευση, σήμερα συμβαίνει με τον τον πιό εμφανή τρόπο και είναι πολύ πιθανό να αυξηθεί το 2011 και 2012 όταν η Βουλγαρία θα βρίσκεται σε καλύτερη οικονομική κατάσταση.