Η κλιματική αλλαγή απειλεί να «εξαφανίσει» και τις Κυκλάδες σύμφωνα με το National Geographic

Τις επιπτώσεις που θα φέρει στη στεριά η κλιματική αλλαγή με την άνοδο του επιπέδου της θάλασσας, παρουσιάζει χάρτης της National Geographic.

Το National Geographic χαρτογράφησε τις επιπτώσεις που θα έχει σε κάθε ήπειρο το ενδεχόμενο το επίπεδο της θάλασσας να ξεπεράσει τα 66 μέτρα σε ύψος, περιγράφοντας και ένα σενάριο κάθε άλλο παρά ευοίωνο και για την Ελλάδα.
Οι χώρες που βρίσκονται κοντά στον Βόρειο και Νότιο Πόλο απειλούνται με αφανισμό, με την Αφρική να εμφανίζεται πιο τυχερή επειδή έχει αλλάξει η μορφολογία της.
Όσον αφορά στην Ευρώπη, πόλεις όπως το Άμστερνταμ, η Ρίγα, το Λονδίνο και η Βενετία θα «πνιγούν», το μεγαλύτερο μέρος της Δανίας θα εξαφανιστεί όπως και τα περισσότερα νησιά του Αιγαίου, τα οποία θα βυθιστούν κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Όσον αφορά στην Αμερική, οι αλλαγές στην ανατολική ακτή θα είναι θεαματικές, καθώς περιοχές όπως το Μαϊάμι, η Νέα Υόρκη και η Νέα Ορλεάνη θα ζήσουν στιγμές που έχουμε δει στην ταινία «Μετά την επόμενη μέρα».

Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής - video

Στον χάρτη που προηγήθηκε, είναι εμφανές ότι λείπουν σχεδόν όλες οι Κυκλάδες που σύμφωνα με την έρευνα βρίσκονται στο επίκεντρο της κλιματικής αλλαγής και απειλούνται προς εξαφάνιση.

Πού βρίσκεται ο φασισμός και πώς αντιμετωπίζεται

"Δεν είναι οι ιδέες και οι αξίες που μας λείπουν για να πολεμήσουμε τον φασισμό. Είναι ο δυναμισμός των ιδεών και των αξιών αυτών που πρέπει να αναζωογονήσουμε"

Πέντε χρόνια μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσα και την παλαϊκή αντιφασιστική κατακραυγή, οι καταστάσεις μάς υποχρεώνουν να δούμε κατά πρόσωπο την πραγματικότητα. Ο φασισμός είναι εδώ, ζει ανάμεσά μας, καταφέρνει να δημιουργεί μαζικές καταστάσεις, να μεταμφιέζεται σε “πατριωτισμό”, να κινητοποιεί νέους ανθρώπους, να σέρνει πίσω του τμήματα της Δεξιάς αλλά και της απολίτικης μάζας, να βρίσκει χώρο στα κατεστημένα ΜΜΕ που γοητεύονται από τον επιθετικό λαϊκισμό του. Οι ευθύνες της Νέας Δημοκρατίας, η οποία χαϊδεύει τον ακροδεξιό χώρο γιατί δεν μπορεί να τον διεκδικήσει ηγεμονικά, είναι βαρύτατες. Όμως η πολιτική αντιπαράθεση και ο καταλογισμός ευθυνών γύρω από το ζήτημα είναι μόνο μια μικρή πλευρά του προβλήματος. Το ερώτημα πάνω στο οποίο χρειάζεται να σκεφτούμε είναι: πού βρίσκεται ο φασισμός και πώς αντιμετωπίζεται;
*
Το πού φύεται και ανθίζει σήμερα η Ακροδεξιά στις σύγχρονες κοινωνίες το ξέρουμε ήδη. Η Ακροδεξιά αναδύεται από την πολιτική απάθεια, τα “όλοι ίδιοι είναι”, “όλοι οι πολιτικοί είναι ψεύτες”, “όλοι οι πολιτικοί είναι προδότες”. Αναδύεται από τη λογική του φιλήσυχου μικροαστισμού που πιστεύει ότι ο Παπαδόπουλος έκανε δρόμους, ότι κάθε ξένος είναι απειλή και ότι η δημοκρατία είναι χάος, αυθαιρεσία και κατάχρηση δικαιωμάτων. Τις εποχές της ανάπτυξης, που ο πολύς κόσμος ζούσε επίσης κάτω από τις ανάγκες του, αλλά είχε τουλάχιστον κάποιες ατομικές προσδοκίες, το ρεύμα αυτό, χειραγωγούμενο από τα δελτία ειδήσεων και τη σκουπιδοτηλεόραση, διοχετευόταν πιο εύκολα στα κόμματα εξουσίας και στο πελατειακό κράτος. Σήμερα τα πράγματα είναι διαφορετικά: η αντιπολιτική έχει γίνει σαφώς πιο βίαιη και επιθετική - και ακόμα περισσότερο ανεξέλεγκτη. Η εχθρότητά της προς κάθε μορφή κοινωνικής ευαισθησίας, δραστηριοποίησης και αλληλεγγύης παραμένει ζωντανή, ενώ τα κανάλια που διοχέτευαν την απάθεια στα κόμματα του παλιού συστήματος εξουσίας έχουν γκρεμιστεί.
*
Ακόμα, η Ακροδεξιά βρίσκεται στην Ιστορία και στον τρόπο με τον οποίο διδάσκεται. Και δεν εννοούμε την παράδοση και τους απελευθερωτικούς αγώνες του λαού μας. Δεκαετίες μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας στον τόπο μας, το αντιδραστικό εκπαιδευτικό δόγμα είναι ακόμα ισχυρό και αποτελεί ένα είδος κατεστημένου. Η κριτική σκέψη έχει εξαλειφθεί από την ύλη των βιβλίων και οι κοινωνικές και πολιτικές αντιθέσεις, που χαρακτηρίζουν κάθε περίοδο της Ιστορίας μας, θεωρείται επιβλαβές να διδάσκονται στις σχολικές αίθουσες. Τα παιδιά πρέπει να μαθαίνουν ότι το έθνος μας είναι μια συμπαγής οντότητα με αδιατάρακτη ιστορική συνέχεια, ότι η ιστορική του αποστολή στον κόσμο είναι ξεχωριστή από όλων των υπολοίπων, ότι όλοι οι πόλεμοι που έκανε ήταν δίκαιοι, ότι η σημαία μας είναι ιερότερη από τις άλλες και ότι οι εχθροί μας είναι αιώνιοι, δειλοί και απολίτιστοι. Και αυτά τα τεταρτοαυγουστιανά και μετεμφυλιακά ταμπού είναι βαθιά ριζωμένα, όχι πια μόνο στην εκπαίδευση, όπου η αλήθεια είναι ότι έχουν γίνει και γίνονται εκσυγχρονιστικές προσπάθειες, αλλά σε ολόκληρη τη συντηρητική κοινωνία. Η ελάχιστη πρόθεση όχι να τα απορρίψεις, αλλά να τα εμπλουτίσεις με μια ιδέα πιο σύνθετης σκέψης θεωρείται “εθνομηδενισμός”.
Η Ακροδεξιά βρίσκεται και στη μαζική κουλτούρα. Στη φιλοσοφία των τριτοδεύτερων ταινιών και βίντεο γκέιμς ότι οι νόμοι υπάρχουν για να προστατεύουν τους κακούς. Ότι κάθε συνεπής υπερασπιστής του νόμου και της τάξης χρειάζεται μια γενναία υπέρβαση καθήκοντος και άφθονες κλωτσιές στη μούρη των κακών για να κάνει αποτελεσματικά τη δουλειά του. Ότι οι μεγάλοι πόλεμοι κερδίζονται από εύψυχα και γυμνασμένα κομάντα που σκοτώνουν τους απρόσωπους ηλίθιους εχθρούς σαν τις μύγες. Αλλά, πολύ περισσότερο, βρίσκεται στην αίσθηση ανωτερότητας που σου δημιουργεί η φαντασίωση ότι μπορείς να ασκήσεις όση βία γουστάρεις σε κάποιον που δεν χωνεύεις χωρίς ο ίδιος να πάθεις ούτε γρατζουνιά. Αυτό δηλαδή που κάνουν οι φασίστες στους δρόμους, όταν επιτίθενται είκοσι προς έναν σε ανυπεράσπιστους ανθρώπους. Και φυσικά η Ακροδεξιά βρίσκεται στα γήπεδα, στις εξέδρες των φανατικών, που ζουν για να ανοίξουν τα κεφάλια των αντιπάλων τους την επόμενη Κυριακή και να επιβεβαιώσουν τη μαχητική τους ανωτερότητα.
Τέλος, η Ακροδεξιά τροφοδοτείται από την κοινωνική κρίση. Όταν ξέρεις ότι το να μορφωθείς και να εργαστείς μπορεί να σου αλλάξει τη ζωή προς το καλύτερο, έχεις σημαντικά λιγότερες πιθανότητες να κοινωνικοποιηθείς μέσα από τον φασισμό. Αλλά αυτό σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί δικαιολογία. Υπάρχουν και θα υπάρχουν πάντοτε οι άνθρωποι που απορρίπτουν και θα απορρίπτουν τον φασισμό και που τον πολεμάνε ξεκάθαρα, χωρίς αστερίσκους και χωρίς συμψηφισμούς, όποιες κι αν είναι οι συνθήκες της ζωής τους. Κι αυτοί αποτελούν την ελπίδα της κοινωνίας μας. Ωστόσο, δεν επιτρέπεται να αγνοήσουμε το νέο δεδομένο που εισήγαγε η κρίση: την ευκολία με την οποία η Ακροδεξιά μετασχηματίζεται σε ανοιχτό και απροκάλυπτο φασισμό.
*
Οι αναλογίες του σημερινού φασισμού με τον φασισμό και τον ναζισμό της δεκαετίας του ’30 δεν προσφέρονται για να αναλύσουμε την κατάσταση. Οι τύποι με τις αρβύλες ούτε κάποιου είδους γενετική υπεροχή της φυλής μας μπορούν να υποστηρίξουν, ούτε να επιβάλουν τον αρχηγό τους ως αδιαφιλονίκητου ηγέτη του κράτους και του έθνους. Και δεν έχει νόημα να εξηγούμε με υπομονή στα παιδιά ότι ο Χίτλερ έκανε τους ανθρώπους σαπούνια, διότι αυτό το ξέρουν όλοι. Δεν έχει νόημα να επιμένουμε σε ηθικές αξίες και αρχές που έχουν ήδη απορρίψει ελπίζοντας ότι θα το ξανασκεφτούν. Ούτε το περίφημο “δεν είναι όλοι αυτοί φασίστες” βοηθά, γιατί το πραγματικό πρόβλημα είναι τα αποτελέσματα της δράσης του φασισμού και όχι το πόσοι είναι αυτοί που δεν τους ενοχλεί να τους λες φασίστες. Τι πρέπει να γίνει λοιπόν;
Ο φασισμός αντιμετωπίζεται αν του κόψεις το οξυγόνο. Και ο τρόπος να του κόψεις το οξυγόνο είναι να δημιουργείς παντού και διαρκώς ισχυρά αντιφασιστικά πρότυπα. Πρότυπα που θα υπερασπίζονται το ουσιαστικό περιεχόμενο της δημοκρατίας και της κριτικής σκέψης, την αυτοεκτίμηση που δίνει στους νέους ανθρώπους η ενεργητική άρνηση του φόβου, του μίσους και της βίας απέναντι στους πιο αδύναμους. Πρότυπα που δίνουν αξία στην κοινωνική δράση, τη συλλογικότητα και την αλληλεγγύη και τις καθιστούν κάτι πιο ουσιαστικό από πεδία εργαλειακής πολιτικής και ξύλινα διακηρυκτικά στερεότυπα.
Δεν είναι οι ιδέες και οι αξίες που μας λείπουν για να πολεμήσουμε τον φασισμό. Είναι ο δυναμισμός των ιδεών και των αξιών αυτών που πρέπει να αναζωογονήσουμε.

Δημοσιεύτηκε στην Αυγή

Ο ΟΗΕ επανεξετάζει τη θέση του για την κάνναβη

Για πρώτη φορά στα χρονικά ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών προχωρά σε μια σε βάθος μελέτη για το εάν η κάνναβη είναι ορθά ταξινομημένη υπό τις Διεθνείς Συνθήκες, για το εάν είναι δηλαδή “ναρκωτικό” όπως την έχει έως τώρα αντιμετωπίσει ή όχι.
Όπως είναι γνωστό, η Συνθήκη του ΟΗΕ για τα Ναρκωτικά που ισχύει από το 1961 κατατάσσει την κάνναβη και τα παράγωγά της στην κατηγορία των ελεγχόμενων, παράνομων ναρκωτικών ουσιών μαζί με άλλα φυτά όπως η παπαρούνα του οπίου, τα φύλλα της κόκας και τα παράγωγά τους.
«Η Κανναβιδιόλη-CBD δε χρειάζεται να υπόκειται στις διεθνείς συνθήκες που αφορούν στις ναρκωτικές ουσίες», ανέφερε σε σχετική επιστολή του ο Γενικός Γραμματέας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (World Health Organisation) Tedros Adhanom Ghebreyesus. Η Επιτροπή κατέληξε επίσης στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία για να προχωρήσουμε σε μια “κρίσιμη εξέταση” για τη μαριχουάνα, το χασίς, τα εκχυλίσματα κάνναβης και το THC, συμπλήρωσε ο Γενικός Γραμματέας αναφερόμενος στο πρόσφατο πόρισμα του ECDD.
Σύμφωνα με τη διευκρινιστική ανακοίνωση της ...




Δείτε τη συνέχεια του άρθρου

Σκάνδαλο Novartis: Έρχονται οι πρώτες διώξεις...

Στα πρόθυρα του να ασκήσουν τις πρώτες ποινικές διώξεις για το σκάνδαλο Novartis βρίσκονται οι αρμόδιοι εισαγγελείς, καθώς η στενή συνεργασία των ελληνικών με τις αμερικανικές Αρχές φαίνεται πως έχει οδηγήσει στην πλήρη στοιχειοθέτηση των αδικημάτων που αφορούν σε πολιτικά πρόσωπα τα οποία φέρονται να εμπλέκονται στο σκάνδαλο.

Σύμφωνα με τη «Νέα Σελίδα», καταλυτικός παράγοντας των επικείμενων εξελίξεων είναι ο ίδιος ο πρώην ισχυρός άντρας της Novartis, Κωνσταντίνος Φρουζής η στάση του οποίου άλλαξε άρδην μετά τον εντοπισμό του «αμαρτωλού» λογαριασμού του στην Ελβετία. Πριν από δέκα ημέρες, λοιπόν, ο κ. Φρουζής εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην εισαγγελέα κατά της Διαφθοράς, Ελένη Τουλουπάκη, η οποία τον κάλεσε ως ύποπτο με τη διαδικασία του άρθρου 3 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.

Η κατάθεση διήρκεσε περισσότερο από δύο ώρες και έγινε παρουσία των δικηγόρων του αλλά και με τη συμμετοχή τριών ακόμη εισαγγελέων. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, οι εισαγγελείς τού ανέλυσαν λεπτομερώς το υπάρχον νομικό πλαίσιο, βάσει του οποίου μπορεί να ελαφρύνει τη θέση του, εάν, φυσικά, αποκαλύψει τις λεπτομέρειες για τις πραγματικές διαδρομές του μαύρου χρήματος - αξίας δεκάδων, αν όχι και εκατοντάδων, εκατομμυρίων ευρώ -, οι οποίες καλύπτονταν μέσω εταιρειών επικοινωνίας. Και όπως λένε οι πληροφορίες, εκείνος φέρεται να το σκέφτηκε…

Ανησυχία στη ΝΔ

Σύμφωνα με τη «Νέα Σελίδα», η επίσκεψη του Κωνσταντίνου Φρουζή στην Εισαγγελία κατά της Διαφθοράς με... κάποιον τρόπο περιήλθε σε γνώση των επιτελών της Νέας Δημοκρατίας, οι οποίοι θορυβήθηκαν ιδιαιτέρως, όχι μόνο γι’ αυτή καθαυτή τη συνάντηση, αλλά και για έναν επιπρόσθετο λόγο - και, μάλιστα, συνδυαστικό: ο πρώην ισχυρός άνδρας της Novartis έχει σταματήσει από καιρό να επικοινωνεί με τους άλλοτε «φίλους» του, θεωρώντας ότι τον «άδειασαν» μετά το ξέσπασμα του σκανδάλου. Υπενθυμίζεται ότι οι συνεργασίες του Mr. Novartis, άρχιζαν από τον πρώην πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά με το Harvard Project και εκτείνονταν έως και τη Μαρέβα Μητσοτάκη μέσω της offshore της.

Πάντως, ο ίδιος προχθές, Παρασκευή, σε μια καθυστερημένη δήλωση σε σχέση με τις αποκαλύψεις των τελευταίων εβδομάδων, επιχείρησε να διαψεύσει τα περί «ένοχου» λογαριασμού στο εξωτερικό υποστηρίζοντας ότι «ο συγκεκριμένος λογαριασμός τροφοδοτήθηκε αποκλειστικά από προσωπικούς λογαριασμούς που διατηρώ σε ελληνικές τράπεζες και περιέχει το προϊόν των φορολογημένων αποταμιεύσεών μου έπειτα από τριάντα και πλέον έτη εργασίας. Ας σημειωθεί ότι το περασμένο έτος το σύνολο των λογαριασμών μου στην Ελλάδα ελέγχθηκε εξονυχιστικά επί έξι και πλέον μήνες από τον κ. εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος, ο οποίος ουδέν μεμπτό διαπίστωσε, όπως προκύπτει από σχετικό έγγραφο». Με τον τρόπο αυτό ο κ. Φρουζής θέλει να δώσει τη δική του εκδοχή για τη συνάντηση με την εισαγγελέα κατά της Διαφθοράς, κυρία Τουλουπάκη.

Πώς φτάνουμε στους «3»

Τα στοιχεία που ισχυροποιούν το νομικό οπλοστάσιο για την άσκηση διώξεων στους τρεις πρώτους πολιτικούς εντοπίστηκαν από την εξονυχιστική ανάλυση αφενός των ελληνικών λογαριασμών και αφετέρου του πλούσιου υλικού που βρέθηκε κατά τις εφόδους σε σπίτια και γραφεία. Αρχικά πιστοποιήθηκε ο ρόλος των...

Δείτε τη συνέχεια του άρθρου

Η ναζιστική ιστορία πίσω από το σύνδρομο Asperger

Το σύνδρομο Άσπεργκερ, είναι μια διαταραχή του φάσματος του αυτισμού, που χαρακτηρίζεται από σημαντικές δυσκολίες στην κοινωνική αλληλεπίδραση και στη λεκτική επικοινωνία, ενώ εκδηλώνεται ταυτόχρονα με περιορισμένες και επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές και ενδιαφέροντα. Η διάγνωσή του είναι πολλές φορές δύσκολη, καθώς διαφέρει από άλλες διαταραχές του αυτισμού λόγω της σχετικής διατήρησης της γλωσσικής και γνωστικής ανάπτυξης του ατόμου. Όμως η διαταραχή του Άσπεργκερ κρύβει πίσω της μια βρώμικη ιστορία, η οποία μάλιστα έχει ναζιστικό υπόβαθρο.
Η επίσημη διάγνωση της διαταραχής του Asperger αποσύρθηκε πρόσφατα από το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο των Αμερικανικών Ψυχιατρικών Συλλόγων για τις Ψυχικές Διαταραχές, επειδή η ιατρική κοινότητα συμφώνησε σε μεγάλο βαθμό ότι δεν ήταν ξεχωριστή ασθένεια από τον αυτισμό. Όμως το σύνδρομο Άσπεργκερ εξακολουθεί να περιλαμβάνεται στη διεθνή ταξινόμηση των ασθενειών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ο οποίος χρησιμοποιείται σε όλο τον κόσμο, ενώ πολλά άτομα με αυτισμό δηλώνουν τα ίδια ότι πάσχουν από αυτό το σύνδρομο.
Οι περισσότεροι όμως δεν σκέφτονται ποτέ για τον άνθρωπο πίσω από το όνομα του Άσπεργκερ.
Ο ερευνητής στον οποίο οφείλεται το όνομα του συνδρόμου και που διαμόρφωσε τη σύγχρονη εικόνα που διαθέτουμε για αυτό, ήταν ο δρ. Χανς Άσπεργκερ. Σύμφωνα με τον ίδιο, το Άσπεργκερ αποδίδεται σε άτομα με περιορισμένες κοινωνικές δεξιότητες και ενδιαφέροντα.

Ο Χανς Άσπεργκερ. 
Παρά το γεγονός ότι αυτός θεωρήθηκε αρνητής του Γ' Ράιχ, το έργο του δρ. Άσπεργκερ ήταν στην πραγματικότητα άρρηκτα συνδεδεμένο με την άνοδο του ναζισμού και τα θανατηφόρα του προγράμματα.
Ο ίδιος ασχολήθηκε για πρώτη φορά με τη ναζιστική παιδοψυχιατρική όταν ταξίδεψε από τη Βιέννη στη Γερμανία το 1934, σε ηλικία 28 ετών. Οι ανώτεροι συνεργάτες του είχαν αναπτύξει διαγνώσεις κοινωνικών ανεπαρκειών για τα παιδιά που θεωρούσαν ότι δεν είχαν σχέση με την κοινότητα, και αδυνατούσαν να συμμετάσχουν σε συλλογικές δραστηριότητες του Ράιχ, όπως η Νεολαία του Χίτλερ.
Ο Άσπεργκερ αρχικά ήταν κατά της ταξινόμησης των παιδιών, γράφοντας το 1937 ότι «είναι αδύνατο να θεσπιστεί ένα άκαμπτο σύνολο κριτηρίων για μια διάγνωση». Αμέσως μετά τη ναζιστική προσάρτηση της Αυστρίας το 1938 - και την εκκαθάριση των Εβραίων και των φιλελεύθερων συνεργατών του από το Πανεπιστήμιο της Βιέννης - ο Άσπεργκερ εισήγαγε τη δική του διάγνωση για την κοινωνική απόσπαση: την «αυτιστική ψυχοπάθεια».
Καθώς ο Άσπεργκερ προσπάθησε να προαχθεί ως αναπληρωτής καθηγητής, τα γραπτά του για τη διάγνωση έγιναν ακόμα σκληρότερα. Τόνισε την «αγριότητα» και τα «σαδιστικά χαρακτηριστικά» των παιδιών που μελετούσε, κάνοντας παράλληλα λόγο για «αυτιστικές πράξεις κακίας» για τις οποίες ήταν υπεύθυνα κατά τον ίδιο. Αποκάλεσε επίσης τους αυτιστικούς και ψυχοπαθείς ανθρώπους ως «έξυπνα αυτοματοποιημένα όντα».
Πολλοί θεωρούσαν ότι οι αναφορές του δρ. Άσπεργκερ στις «ειδικές ικανότητες» των παιδιών που ανήκαν στο «ευνοϊκότερο» σημείο του φάσματος του αυτισμού, ήταν μια προσπάθεια εφαρμογής της διάγνωσής του ως μέσο προστασίας από τη ναζιστική ευγονική - ένα ιδιότυπο δηλαδή είδος ψυχιατρικής λίστας του Schindler. Στην πραγματικότητα όμως, ο Άσπεργκερ προειδοποιούσε την ίδια στιγμή για «λιγότερο ευνοϊκές περιπτώσεις» του συνδρόμου, στις οποίες όσοι έπασχαν από αυτό «θα παραμόνευαν στους δρόμους σαν γκροτέσκ φιγούρες».
Τέτοιου είδους χαρακτηρισμοί αποτελούσαν φυσικά θανατική ποινή για το Τρίτο Ράιχ, με αποτέλεσμα δεκάδες παιδιά που είχαν αξιολογηθεί ιατρικά από τον Άσπεργκερ να θανατωθούν.

Η παιδική «ευθανασία» ήταν το πρώτο πρόγραμμα μαζικής εξόντωσης του Ράιχ, που ξεκίνησε από το Χίτλερ τον Ιούλιο του 1939, ως ένας τρόπος να απαλλαγεί από τα παιδιά που θεωρούνταν «ξένα» για το κράτος και κίνδυνος για την ευγονική που είχε υιοθετηθεί. Τα περισσότερα από τα θύματα ήταν σωματικά υγιή παιδιά, που δεν υπέφεραν καν από οποιαδήποτε ασθένεια. Θεωρήθηκε τότε ότι είχαν σωματικές, ψυχικές ή συμπεριφορικές «ανωμαλίες».
Τουλάχιστον 5.000 παιδιά έχασαν τη ζωή τους εκείνη τη περίοδο σε περίπου 37 «ειδικές αίθουσες». Το Am Spiegelgrund στη Βιέννη, ήταν μια από τις πιο θανατηφόρες. Οι δολοφονίες λάμβαναν χώρα στα ίδια τα κρεβάτια των νέων, καθώς οι νοσηλευτές τους παρείχαν υπερβολικές δόσεις ηρεμιστικών μέχρι αυτοί να αρρωστήσουν και να πεθάνουν, συνήθως από πνευμονία.
Ο Άσπεργκερ συνεργάστηκε στενά με τους κορυφαίους συντελεστές του προγράμματος ευθανασίας της Βιέννης, συμπεριλαμβανομένου του Erwin Jekelius, διευθυντή του Am Spiegelgrund, ο οποίος ήταν μάλιστα αρραβωνιασμένος με την αδελφή του Χίτλερ. Μαζί του, ήταν υπεύθυνος για την αποστολή εκατοντάδων παιδιών στην εγκατάσταση, όπου θα έβρισκαν τραγικό θάνατο.
Στη μεταπολεμική περίοδο, ο Άσπεργκερ θα έπαιρνε αποστάσεις από το έργο του πάνω στην αυτιστική ψυχοπάθεια. Ασχολήθηκε με θρησκευτικά ζητήματα και κοινωνικά σχόλια για την ανατροφή των παιδιών.
Πιθανότατα θα αποτελούσε μόλις μια υποσημείωση στην ιστορία της έρευνας πάνω στον αυτισμό, αν η Lorna Wing, μια βρετανίδα ψυχίατρος δεν είχε ανακαλύψει ένα άρθρο του από το 1944 για την αυτιστική ψυχοπάθεια. Η επιστήμονας θεωρούσε ότι παρείχε ένα σημαντικό πλαίσιο για τον τότε αυστηρό ορισμό του αυτισμού και, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '80, το σύνδρομο Άσπεργκερ και η ιδέα ενός ευρύτερου φάσματος πάνω στην ασθένεια είχε εισαχθεί στην ιατρική ορολογία.
Το 1994, η διαταραχή του Άσπεργκερ προστέθηκε στο Αμερικανικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών, όπου παρέμεινε μέχρι να αναταξινομηθεί το 2013 ως διαταραχή του φάσματος του αυτισμού. Ωστόσο, το σύνδρομο εξακολουθεί να αποτελεί επίσημη διάγνωση στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Και είναι πανταχού παρούσα στη λαϊκή κουλτούρα, όπου η ρατσιστική "Aspergery" χρησιμοποιείται ως έννοια πολύ συχνά για να περιγράψει τη γενική κοινωνική αμηχανία που μπορεί να προκληθεί σε ένα χώρο από «άτομα με ιδιαιτερότητες».
Είναι λοιπόν προβληματική η ονομασία του συνδρόμου Άσπεργκερ σήμερα; Για ζητήματα ιατρικής ηθικής σαφώς και είναι, αφού η ονοματοδοσία μιας διαταραχής από ένα πρόσωπο υποτίθεται πως είναι τιμητική για το επιστημονικό του έργο πάνω σε αυτή. Το έργο του Άσπεργκερ δεν ήταν επιστημονικό, αφού ο ορισμός του για τους «αυτιστικούς ψυχοπαθείς» είναι αντίθετος προς όσα γνωρίζουμε σήμερα πάνω στον αυτισμό, ενώ υπήρξε αυτουργός για το θάνατο εκατοντάδων παιδιών.
Άλλες ασθένειες ή διαταραχές που πήραν στο παρελθόν το όνομά τους από τους γιατρούς των ναζιστικών χρόνων που συμμετείχαν σε προγράμματα εξόντωσης (όπως το σύνδρομο Reiter) τώρα διαθέτουν εναλλακτικές εναλλακτικές ονομασίες (αντιδραστική αρθρίτιδα), ενώ η ιατρική γενικότερα κινείται προς πιο περιγραφικές ονομασίες.
Η παύση της χρήσης του ονόματος του Άσπεργκερ, όχι απλά θα είναι ένας τρόπος να τιμήσουμε τα παιδιά που σκοτώθηκαν εξαιτίας του, αλλά και εκείνα που εξακολουθούν να είναι ταυτισμένα με αυτό.
Απόδοση από τους New York Times για το TVXS Ναταλία Πετρίτη.

Βιετνάμ: Ο Πορτοκαλί Παράγοντας σκοτώνει ακόμα

Η κωδική ονομασία ήταν Επιχείρηση Ranch Hand. Ωστόσο, έμεινε στην ιστορία με την ονομασία του όπλου της: Πορτοκαλί Παράγοντας. Έτσι καταγράφηκε στην συλλογική μνήμη ένα από τα μεγαλύτερα, πιο διαρκή και νοσηρότερα εγκλήματα των ΗΠΑ ενάντια στην ανθρωπότητα.
Κατά την διάρκεια της εισβολής στο Βιετνάμ και του πολέμου που ακολούθησε, οι ΗΠΑ, από το 1961 έως το 1971, ψέκασαν την ύπαιθρο της χώρας με 73 εκατομμύρια λίτρα διαφόρων δηλητηρίων για να εξαφανίσουν την βλάστηση, τις καλλιέργειες, το πόσιμο νερό και γενικά να μετατρέψουν την γη σε κρανίου τόπο, με το επιχείρημα της καταστροφής της κάλυψης του βιετναμέζικου απελευθερωτικού στρατού.
Τουλάχιστον τα 45 εκατομμύρια λίτρα ήταν το δηλητήριο Πορτοκαλί Παράγοντας, ένα εξαιρετικά τοξικό και θανατηφόρο «κοκτέιλ» που περιέχει διοξίνη. Η ονομασία του οφείλεται στις πορτοκαλί ρίγες των βαρελιών των 200 λίτρων μέσα στα οποία μεταφερόταν. Ο Πορτοκαλί Παράγοντας ήταν κατασκευασμένος να επιφέρει μακροχρόνιες συνέπειες, με αποτέλεσμα, οι καταστροφικές οικονομικές, υγειονομικές και οικολογικές επιπτώσεις να εξακολουθούν να γίνονται αισθητές μέχρι σήμερα.

Μισός αιώνας καταστροφής
Ο επί μία και πλέον δεκαετία αμερικανικός χημικός πόλεμος εναντίον της φύσης και των ανθρώπων του Βιετνάμ, εξέθεσε περίπου 2,4 έως 4,8 εκατομμύρια Βιετναμέζους στον Πορτοκαλί Παράγοντα και πάνω από 40 χρόνια μετά, ο αντίκτυπος στην υγεία τους παραμένει.
Αυτή η διασπορά του Πορτοκαλί Παράγοντα σε μια τεράστια περιοχή του κεντρικού και του νότιου Βιετνάμ δηλητηρίασε το έδαφος, τα συστήματα των ποταμών, τις λίμνες και τους ορυζώνες, επιτρέποντας στην τοξική χημική ουσία να εισέλθει στην τροφική αλυσίδα.
Οι Βιετναμέζοι δεν ήταν οι μόνοι που δηλητηριάστηκαν. Οι Αμερικανοί στρατιώτες, που αγνοούσαν τους πραγματικούς κινδύνου, χρησιμοποιούσαν τα κενά βαρέλια που πριν περιείχαν το δηλητήριο, ως ντουζιέρες, για να αποθηκεύσουν τρόφιμα ή μετατρέποντάς τα σε σχάρες για μπάρμπεκιου.
Σε αντίθεση με τις επιπτώσεις του άλλου γνωστού χημικού όπλου που χρησιμοποιήθηκε στο Βιετνάμ, τις βόμβες ναπάλμ, το οποίο προκαλούσε επώδυνο θάνατο από εγκαύματα ή ασφυξία, η έκθεση στον Πορτοκαλί Παράγοντα δεν επηρέαζε άμεσα τα θύματά του.
Στην πρώτη γενιά, οι επιπτώσεις ήταν κυρίως ορατές στα υψηλά ποσοστά διαφόρων μορφών καρκίνου, τόσο στους κατοίκους του Βιετνάμ, όσο και μεταξύ των Αμερικανών στρατιωτών.
Αλλά μετά, άρχισαν να γεννιούνται παιδιά. Εκτιμάται ότι, συνολικά, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν υποστεί σοβαρά γενετικά ελαττώματα, όπως εγκεφαλική παράλυση, σωματικές και πνευματικές αναπηρίες, ελλείψεις ή παραμορφώσεις άκρων. Επειδή οι επιπτώσεις της χημικής ουσίας μεταφέρονται από τη μία γενιά στην άλλη, ο Πορτοκαλί Παράγοντας εξουδετερώνει τώρα την τρίτη και την τέταρτη γενιά του Βιετνάμ.

Μια κληρονομιά περιβαλλοντικών καταστροφών
Κατά τη διάρκεια της δεκαετούς κατοχής, τα αμερικανικά αεροσκάφη ψέκασαν με το δηλητήριο 4,5 εκατομμύρια στρέμματα σε 30 διαφορετικές επαρχίες στην περιοχή κάτω από τον 17ο Παράλληλο και στο Δέλτα του Μεκόνγκ, καταστρέφοντας δάση και παράκτια βλάστηση.
Οι πιο σκληρά εκτεθειμένες θέσεις - μεταξύ των οποίων οι Dong Nai, Binh Phuoc, Thua Thien Hue και Kontum - ψεκάστηκαν πολλές φορές. Μέχρι σήμερα, το έδαφος και το νερό αυτών των περιοχών παραμένουν μολυσμένα.
Η επικίνδυνη ποσότητα των υπολειμμάτων της διοξίνης στη γη, εμποδίζει τη φυσιολογική ανάπτυξη των καλλιεργειών και των δένδρων, ενώ συνεχίζει να δηλητηριάζει την τροφική αλυσίδα.
Οι φυσικές άμυνες του Βιετνάμ είναι επίσης εξασθενημένες. Σχεδόν το 50% των μαγκρόβιων δασών* της χώρας, που προστατεύουν τις ακτές από τυφώνες και τσουνάμι, καταστράφηκαν.
Δείτε τη συνέχεια του άρθρου

Κι αν το ευρώ δεν είναι βιώσιμο;

Την αγωνία τους για την τύχη του ευρώ ένωσαν ξένοι και γερμανοί οικονομολόγοι στο Βερολίνο. Θεωρούν ότι τώρα που ξεκινά ο διάλογος για μεταρρυθμίσεις στην ΕΕ, πρέπει να αντιμετωπιστεί θεσμικά η έξοδος από το ευρώ.
Την ώρα που οι πολιτικοί συνεχίζουν τις προσπάθειες να θωρακίσουν το ευρώ και να απομακρύνουν και τον τελευταίο κίνδυνο κατάρρευσής του, οι οικονομολόγοι θέλουν να έχουν τα νώτα τους εξασφαλισμένα και καταπιάνονται με προληπτικά σενάρια σε περίπτωση που αυτό το ενδεχόμενο συμβεί. Τελευταία οι εξελίξεις στην Ιταλία επανέφεραν τους σχετικούς φόβους και έδειξαν ότι ο κίνδυνος για το κοινό νόμισμα κάθε άλλο παρά παρελθόν είναι. Ένας από τους νικητές των εκλογών, ο επικεφαλής της εθνολαϊκιστικής Λέγκα Ματέο Σαλβίνι, υποστήριξε μάλιστα ότι μόνο ο θάνατος είναι οριστικός και αμετάκλητος, όχι όμως ένα νόμισμα.




Σενάρια για το χειρότερο
Έτσι, την περασμένη εβδομάδα, στο Βερολίνο φημισμένοι ξένοι και γερμανοί οικονομολόγοι, όπως οι Κρίστοφ Σμιτ, Κλέμενς Φουστ και Χανς Βέρνερ Ζιν, ένωσαν τις αγωνίες τους και εμβάθυναν σε σχέδια εκτάκτου ανάγκης για το χειρότερο. Η πρόσκληση έγινε από την ιδιωτική πανεπιστημιακή σχολή ESMT και το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για το φορολογικό δίκαιο και τα δημοσιονομικά.  Με τίτλο «Είναι το ευρώ πραγματικά βιώσιμο, και τί συμβαίνει, εάν δεν είναι;» εξετάστηκαν οι συνέπειες πιθανής κατάρρευσης και οι μεταρρυθμίσεις που θα πρέπει να γίνουν για να διευκολύνουν την έξοδο μίας χώρας από το ευρώ με βάση τις πρόσφατες εμπειρίες. Ως προς το τελευταίο υπάρχουν τρία σενάρια εξόδου: η έξοδος μιας χώρας χωρίς την έγκριση των άλλων, η έξοδος με τη συναίνεση των άλλων και η έξοδος χωρίς τη βούληση της ίδιας της χώρας. Για όλα αυτά τα σενάρια δεν υπάρχει νομικό πλαίσιο, υπενθυμίζει ο Κλέμενς Φουστ, επικεφαλής του Ινστιτούτο IFO του Μονάχου.
Στο άρθρο 50 της Συνθήκης της ΕΕ προβλέπεται ρήτρα εξόδου υπό τη μορφή γνωστοποίησης προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της πρόθεσης αποχώρησης, αλλά η έξοδος από το ευρώ συνοδεύεται και με την έξοδο από την ΕΕ. «Αυτό δεν είναι κάτι που επιθυμούμε» λέει ο Φουστ. «Για την ώρα δεν υπάρχει στην πολιτική ατζέντα ενδεχόμενο εξόδου μιας χώρας, γι αυτό είναι και ο πιο κατάλληλος χρόνος να ξεκινήσουμε μια συζήτηση αρχών, το αποτέλεσμα της οποίας θα μπορούσε, στο πλαίσιο των συζητήσεων για τη μεταρρύθμιση της ΕΕ, να συμπεριληφθεί στις συνθήκες». Ορισμένοι άλλοι οικονομολόγοι δήλωσαν ότι δεν θα είχαν αντίρρηση στην ιδέα εξόδου από το ευρώ των χωρών που παραβιάζουν συνεχώς τους κανόνες. «Θα μπορούσε να έχει πειθαρχική επενέργεια, συμμετοχή στο ευρώ προϋποθέτει αποδοχή των κανόνων της ευρωζώνης» υποστηρίζει ο Κλέμενς Φουστ.
Οπλισμένοι για το χειρότερο
Ποια είναι η αναγκαιότητα πρόβλεψης ρήτρας για το ευρώ; Για την προστασία των άλλων χωρών, απαντούν οι οικονομολόγοι. Πλούσιες χώρες, όπως η Γερμανία ή η Ολλανδία, προστατεύονται από την μετατροπή της ευρωζώνης σε ζώνη μεταφοράς κεφαλαίων. Χρησιμότητα θα είχε και σε ασθενείς χώρες, όπως η Ιταλία, που με το δικό τους πλέον νόμισμα θα μπορούσαν να ανακτήσουν ευκολότερα της ανταγωνιστικότητά τους. Και για να κάνει σαφή τη διαφορά ο Χανς Βέρνερ Ζιν προχώρησε σε συγκρίσεις. Για να καλύψουν την απόσταση από πλευράς τιμών οι ασθενέστερες χώρες σε σχέση με τη Γερμανία, θα πρέπει στη Γερμανία ο πληθωρισμός να αυξηθεί τα επόμενα δέκα χρόνια και να φτάσει στο 4.5% σε σχέση με την υπόλοιπη ευρωζώνη. Τυχόν έξοδος μιας χώρας από το ευρώ θα κόστιζε ακριβά στη Γερμανία.




Όσο για την Ιταλία, οι υποχρεώσεις της χώρας απέναντι στο ευρωσύστημα Τάργκετ 2 είναι αυτή τη στιγμή στα 444 δις ευρώ. «Δεν ξέρω εάν το ευρώ είναι βιώσιμο, αλλά το σύστημα πίσω από το ευρώ δεν είναι», τόνισε ο πρώην επικεφαλής του Ινστιτούτου IFO. «Η πιθανότητα κατάρρευσης του ευρώ δεν είναι μηδενική και εμείς ως οικονομολόγοι θα πρέπει να το μελετήσουμε» πρόσθεσε ο Κάι Κόνραντ, από το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ. «Ακόμη και για τα πιο απίθανα ενδεχόμενα, θα πρέπει να είμαστε οπλισμένοι».      
Πηγή: Deutsche Welle

Το ιδιόχειρο σημείωμα και οι «οδηγίες»...

Την ύπαρξη ιδιόχειρης επιστολής του Αντώνη Σαμαρά προς τη Novartis αποκαλύπτει σύμφωνα με πληροφορίες η προστατευόμενη μάρτυρας «Αικατερίνη Κελέση» σε νέα κατάθεσή της στην εισαγγελέα Διαφθοράς. Τα νέα στοιχεία έχουν κατατεθεί στη Βουλή από την Εισαγγελέα Διαφθοράς Ελένη Τουλουπάκη μαζί με ακόμη τρεις επιστολές στελεχών της Novartis προς το γραφείο του πρωθυπουργού Α. Σαμαρά και CD με αρχεία.
Μεταξύ αυτών, σύμφωνα με την εφημερίδα «Αυγή», είναι και έγγραφα τα οποία έχουν ως τίτλο «Proposal Novartis for Adonis» ("Προτάσεις Novartis για Άδωνι")  και περιέχουν οδηγίες της Novartis για τη φαρμακευτική πολιτική που θα πρέπει να ακολουθήσει η κυβέρνηση Σαμαρά. Υπενθύμιζεται πως ο ίδιος ο Αντώνης Σαμαράς έχει υποστηρίξει στη Βουλή ότι ουδέποτε συνάντησε ιδιωτικά τον Κ. Φρουζή, αλλά μόνο δημόσια δύο φορές.
H εισαγγελέας που ερευνά την υπόθεση από το 2016 και συνεχίζει την έρευνα για τα μη πολιτικά πρόσωπα και για άλλα αδικήματα, διαβίβασε στην επιτροπή της Βουλής αμελλητί, χωρίς δηλαδή αξιολόγηση, τα στοιχεία που της κατέθεσε η μάρτυρας με την κωδική ονομασία «Αικατερίνη Κελέση», όταν προσήλθε την περασμένη Παρασκευή στην Εισαγγελία αυτοβούλως.
Το ιδιόχειρο σημείωμα και οι επιστολές στον Α. Σαμαρά
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, ο Α. Σαμαράς για άγνωστο λόγο εμφανίζεται να δίνει στον Κ. Φρουζή το τηλέφωνο του τότε αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Χρ. Σταϊκούρα, ο οποίος ήταν αρμόδιος για τις πληρωμές και τις δαπάνες του κράτους. Παράλληλα στις επιστολές της η Novartis ζητάει συναντήσεις με τον πρωήν πρωθυπουργό.
Όπως αναφέρει η Αυγή σε δημοσίευμά της, η Αικ. Κελέση προσήλθε αυθορμήτως στην Εισαγγελία Διαφθοράς την Παρασκευή προκειμένου να προσκομίσει έγγραφο, το οποίο (όπως φέρεται να κατέθεσε) είχε μαζί του ο Κ. Φρουζής την επομένη της συνάντησής του με τον Α. Σαμαρά στο Μέγαρο Μαξίμου. Το έγγραφο αυτό, σύμφωνα με την Αικ. Κελέση, ο Κ. Φρουζής το έβγαλε φωτοτυπία την οποία κράτησε ο ίδιος για δική του χρήση.
Το επίμαχο έγγραφο, που δημοσίευμα η Αυγή, φέρεται να έχει τη σφραγίδα «Ελληνική Δημοκρατία - Ο πρωθυπουργός» και χειρόγραφα αναγράφονται δύο τηλέφωνα και το όνομα «Σταϊκούρας Χρ.». Σύμφωνα με το έγγραφο και τα δύο τηλέφωνα είναι κινητά (αρχίζουν από 6943 και από 6946). Ακόμη υπάρχει στα αγγλικά η κάρτα του πρ. πρωθυπουργού «Antonis C. Samaras Prime Minister», με τα τηλέφωνα του γραφείου του, το φαξ και το mail του. Υπενθυμίζεται ότι στη δικογραφία για τη Novartis υπάρχουν αναφορές στην προνομιακή αποπληρωμή της εταιρείας από το Δημόσιο την περίοδο Γεωργιάδη, όταν η εταιρεία μέσα σε έξι μήνες πήρε περίπου 65 εκατ. ευρώ. Βεβαίως είναι άγνωστο αν τα τηλέφωνα του Χρ. Σταϊκούρα, που ενδεχομένως έδωσε ο Α. Σαμαράς στον Κ. Φρουζή, σχετίζονται με αυτές τις αποπληρωμές.




Η Novartis στο «think tank» του Α. Σαμαρά με τους βιομηχάνους
Η εισαγγελέας Διαφθοράς, σύμφωνα με πληροφορίες, φέρεται να απέστειλε ακόμη στην Προκαταρκτική Επιτροπή που ερευνά το σκάνδαλο της Novartis επιστολές με τις οποίες η εταιρεία ζητά συνάντηση με τον Α. Σαμαρά. Οι δύο επιστολές εστάλησαν στον Α. Σαμαρά ενόψει της ενδεχόμενης επίσκεψής του στο Νταβός για το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, ενώ συνεργάτες του πρ. πρωθυπουργού επεσήμαναν χθες ότι δεν είχε μεταβεί στην ελβετική πόλη όταν ήταν στο Μαξίμου.
Την επιστολή με ημερομηνία 14 Ιανουαρίου 2013 φέρεται να υπογράφει ο οικονομικός διευθυντής της Novartis Τζόναθαν Σίμοντς. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Τζ. Σίμοντς αναφέρεται στη συμφωνία σταθερότητας μεταξύ ΣΦΕΕ/ΕΦΠΙΑ και της κυβέρνησης και επισημαίνει με νόημα ότι η Novartis επενδύει κάθε χρόνο 11 εκατ. ευρώ στην Ελλάδα. Αποκαλύπτει ακόμη ότι ο πρόεδρος της Novartis Ελλάδος George Schroeckenfuchs και ο αντιπρόεδρος Κώστας Φρουζής είναι μέλη της δεξαμενής σκέψης (ομάδα προβληματισμού) που δημιούργησε ο Α. Σαμαράς με 14 πολυεθνικές και βιομηχάνους ώστε να οδηγήσει την Ελλάδα από την κατάσταση επιβίωσης στη σταθερότητα και την ανάκαμψη!
Η δεύτερη επιστολή της Novartis στον Α. Σαμαρά για συνάντηση φέρεται να ήταν στις 13 Ιανουαρίου 2014. Σε αυτήν ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Novartis Ελλάς Ρικάρντο Κανεβάρι προτείνει στον πρ. πρωθυπουργό συνάντηση με τον Felix Ehrat, ο οποίος ήταν ανώτερο διοικητικό στέλεχος της μητρικής Novartis. Η εταιρεία δηλώνει πρόθυμη να πετύχει τους στόχους του μνημονίου συμφωνίας αναφορικά με τη φαρμακευτική βιομηχανία στην Ελλάδα και αυτοσυστήνεται ως «καίριος παίκτης». Και σε αυτή την επιστολή τονίζεται στον Α. Σαμαρά ότι η «δεξαμενή σκέψης (ομάδα προβληματισμού) ξεκίνησε (οργανώθηκε) από εσάς υπό τον τίτλο 'Η Ελλάδα από την κατάσταση επιβίωσης στην σταθερότητα και την ανάκαμψη'».
Ακόμη στη δικογραφία φέρεται να υπάρχει άλλο έγγραφο της Novartis με οδηγίες για την πολιτική της εταιρείας το 2014. Το έγγραφο έχει συνταχθεί τον Ιανουάριο του 2014 και ζητείται να κλειστεί συνάντηση με τον Α. Σαμαρά παρουσία του υπουργού Υγείας στην οποία θα επιβεβαιωθεί η πρόθεση της Novartis να παραμείνει στην αγορά υπό την προϋπόθεση να επιβραβεύεται η καινοτομία της. Σύμφωνα με πληροφορίες, το κείμενο θέτει ως στόχο την «ενίσχυση της σχέσης μας» με τον Α. Σαμαρά.
«Proposal for Adonis από τη Novartis!»
Σύμφωνα πάντα με την Αυγή, έγγραφα με οδηγίες της Novartis για τη φαρμακευτική πολιτική της κυβέρνησης Σαμαρά, τα οποία είχαν τον εύγλωττο τίτλο "Proposal Novartis for Adonis" ("Προτάσεις Novartis για Άδωνι") περιλαμβάνονται στο CD με τα 165 αρχεία που βρέθηκαν στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές των υπαλλήλων της Novartis. Υπενθυμίζεται ότι σε εφόδους των αστυνομικών και των εισαγγελικών αρχών κατασχέθηκαν ηλεκτρονικά αρχεία, τα οποία εστάλησαν χθες από την εισαγγελέα Διαφθοράς Ελένη Τουλουπάκη στην Προκαταρκτική Επιτροπή.




Τα περισσότερα από τα έγγραφα φαίνεται να έχουν συνταχθεί τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 2013 και σε αυτά γίνονται πολλές διορθώσεις μέχρι να λάβουν την τελική τους μορφή οι... «Προτάσεις για Άδωνι».
«Απαραίτητα» και υπογραμμισμένα
Ενδεικτικό είναι το έγγραφο που συνέταξε από τις 26 Σεπτεμβρίου 2013 η υπάλληλος της Novartis Ι.Ρ. (τα στοιχεία της είναι στη διάθεση της «Αυγής»). Σε αυτό το draft, σύμφωνα με πληροφορίες, δίνονται κατευθύνσεις υπό τον τίτλο «Κατάλογος προϊόντων σοβαρών παθήσεων του Ν. 3816 - Σεπτέμβριος 2013». Εκεί διακρίνεται ρυθμιστική πρόταση, νομοθετική πρόταση και οικονομική πρόταση. Μεταξύ άλλων ζητείται «απαραίτητα» (σ.σ.: στο κείμενο η λέξη είναι υπογραμμισμένη και με έντονα γράμματα) να διατηρηθεί ο κατάλογος των προϊόντων σοβαρών παθήσεων.
Ζητείται υπουργική απόφαση
Σε άλλο έγγραφο αναφέρονται οι «Προϋποθέσεις για να διασφαλίσουμε την επάρκεια των προϊόντων της λίστας 3816 σε περίπτωση που θα διατίθενται μέσω του ιδιωτικού τομέα», όπως επιθυμούσε σφοδρώς η Novartis. Για να επιτευχθεί η Novartis φέρεται να προτείνει να υπάρξει:

• Υπουργική απόφαση / νόμος που θα επιβάλει τη διάθεση των προϊόντων μέσω ιδιωτικών φαρμακείων.
• Οι φαρμακευτικές εταιρείες να παίρνουν ενημερωμένα στοιχεία από την ΗΔΙΚΑ ανά Τ.Κ. με τον αριθμό των εκτελεσθέντων συνταγών.
• Κανάλια διανομής: Οι χονδρέμποροι να είναι μόνο πιθανοί διανομείς των σκευασμάτων και οι φαρμακευτικές να επιλέγουν με ποιους θα συνεργάζονται.

Αρκτική: Η μάχη των μεγάλων δυνάμεων για την κατάκτηση του «τελικού συνόρου»

Στις 14 Δεκεμβρίου ο Βλαντίμιρ Πούτιν πραγματοποίησε την ετήσια συνέντευξη Τύπου, η οποία κράτησε σχεδόν τέσσερις ώρες και μεταδόθηκε σε όλη τη Ρωσία. Τα βρετανικά και αμερικανικά ΜΜΕ επικεντρώθηκαν στην αναμενόμενη ανακοίνωση του Πούτιν ότι θα συμμετάσχει εκ νέου στις φετινές προεδρικές εκλογές. Ωστόσο, ένα μακράν πιο ενδιαφέρον θέμα, στο οποίο και αναφέρθηκε, δεν έλαβε ιδιαίτερη δημοσιότητα.
Μόλις λίγες μέρες νωρίτερα από εκείνη την συνέντευξη, ο Ρώσος πρόεδρος είχε επιστρέψει από τα πιο μακρινά, παγωμένα σύνορα της Σιβηρίας, περίπου 400 μίλια βόρεια του Αρκτικού Κύκλου. Είχε μόλις εγκαινιάσει το εργοστάσιο υγροποιημένου φυσικού αερίου Yamal LNG, κόστους άνω των 21 δισεκατομμυρίων ευρώ. Το Yamal LNG χτίστηκε από την Novatek, τον μεγαλύτερο ιδιωτικό παραγωγό φυσικού αερίου της Ρωσίας, ενώ στην χρηματοδότηση συμμετείχαν με δάνεια οι ρωσικές κρατικές τράπεζες (3,1 δισ.), το Ρωσικό Ταμείο Εθνικού Πλούτου (1,8 δισ.) και, ιδιαίτερα σημαντικό, οι κινεζικές τράπεζες (9,5 δισ).
Στην εταιρία που συστάθηκε για την διαχείριση του εργοστάσιου, συμμετέχουν η Novatek, με 50,1%, η TOTAL (20%), ο κρατικός φορέας πετρελαίου και φυσικού αερίου της Κίνας (20%) και το Ταμείο του Δρόμου του Μεταξιού (9,9%), το φιλόδοξο επενδυτικό πρόγραμμα της Κίνας για να επεκταθεί οικονομικά στην ευρύτερη περιοχή της Ασίας. Με το δίδυμο εργοστάσιο του Yamal, το Arctic LNG 2, που πρόκειται να τεθεί σε λειτουργία το 2023, η Ρωσία σκοπεύει να ανατρέψει το Κατάρ από τον θρόνο του, ως ο μεγαλύτερος εξαγωγέας υγροποιημένου φυσικού αερίου στον κόσμο, μέσα σε λιγότερο από μια δεκαετία.
Μπροστά στα διεθνή μέσα μαζικής ενημέρωσης που είχαν μαζευτεί στο Κρεμλίνο, ο Πούτιν έκανε αναφορά στον σπουδαίο Ρώσο επιστήμονα του 18ου αιώνα, Μιχαήλ Λομονόσοφ (σσ. το όνομά του δόθηκε στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας, ένα από τα μεγαλύτερα του πλανήτη) ο οποίος είχε πει πως η Ρωσία θα επεκταθεί πέρα από την Σιβηρία. Ο Πούτιν έθεσε εκείνον τον στόχο προσαρμοσμένο στις νέες, προωθημένες βλέψεις της Μόσχας: «Τώρα η Ρωσία πρέπει να επεκταθεί στην Αρκτική».
Η Αρκτική... «ανήκε» στα ψάρια της
Η κλιματική αλλαγή είναι η κρίσιμη προϋπόθεση. Τον Αύγουστο του 2017, το ρωσικό πλοίο «Christophe de Margerie», το πρώτο στον κόσμο παγοθραυστικό δεξαμενόπλοιο μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), ολοκλήρωσε ένα ταξίδι - παγκόσμιο ρεκόρ, από την Νορβηγία στην Νότια Κορέα σε μόλις 19 ημέρες, ακολουθώντας τη διαδρομή της Βόρειας Θάλασσας, από την ρωσική αρκτική ακτή και το Μούρμνασκ μέχρι τον Βερίγγειο Πορθμό.
Αν ακολουθούσε τη συνήθη διαδρομή μέσω της Διώρυγας του Σουέζ και του Ινδικού Ωκεανού, το ταξίδι θα είχε κρατήσει σχεδόν ένα μήνα. Αλλά η τήξη του πάγου της Αρκτικής μετασχηματίζει, όχι μόνο το γεωγραφικό ανάγλυφο, αλλά και την παγκόσμια ναυτιλία και γεωπολιτική. Οι Ρώσοι κατασκευάζουν 15 νέα υπερ-δεξαμενόπλοια υγροποιημένου φυσικού αερίου, το καθένα με παγοθραυστική ικανότητα, για να προσθέσουν στον υπάρχοντα στόλο τους που αποτελείται από 40 παγοθραυστικά.

Δεν είναι οι μόνοι. Στα τέλη του 19ου αιώνα, οι μεγάλες δυνάμεις ανταγωνίζονταν για την Αφρική. Τώρα, τον 21ο αιώνα, βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη μια άγρια μάχη για την Αρκτική. Σε ένα από τα πιο αφιλόξενα μέρη του κόσμου, ο ανταγωνισμός γίνεται για το φυσικό αέριο, το πετρέλαιο, την αλιεία και για τον έλεγχο των αναδυόμενων ναυτιλιακών διαδρόμων του μακρινού Βορρά.
Αυτό που κάνει την Αρκτική να ξεχωρίζει από τα άλλα «θέατρα» των ανταγωνισμών των μεγάλων δυνάμεων, είναι το γεγονός, ότι δεν ανήκει σε κανέναν. Αντίθετα από την Ανταρκτική - όπου ισχύει από το 1959 η Συνθήκη της Ανταρκτικής, η οποία καθιέρωσε την ήπειρο ως επιστημονική περιοχή και απαγόρευσε την στρατιωτική δραστηριότητα - η πολική περιοχή του Βορρά είναι ένα από τα λιγότερο, ή ίσως το μοναδικό, ακυβέρνητο μέρος που απέμεινε στον πλανήτη. Ένα είδους, «τελικού συνόρου». Ακόμη και στο διάστημα ισχύουν ήδη περισσότεροι κανόνες από τον Βόρειο Πόλο. Εύλογα λοιπόν όλα τα αρκτικά κράτη, οι χώρες, δηλαδή, που γειτνιάζουν με την Αρκτική, έχουν επιδοθεί σε έναν λυσσαλέο αγώνα κυριαρχίας.
Υπάρχουν όμως και μη αρκτικοί «ενδιαφερόμενοι», με τον σημαντικότερο από αυτούς να είναι η Κίνα, η οποία επελαύνει με πολύ - πάρα πολύ - χρήμα, αλλά πραγματικό στρατηγικό όραμα για την εκμετάλλευση της περιοχής. Γεγονός το οποίο οδηγεί περίπου σε αυτό που λέει και το περιοδικό «The New Statesman»: «Ήρθε η ώρα για την Δύση να δώσει προσοχή».
Ακόμη και πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Αρκτική ήταν ένα ήσυχο μέρος, όπου Εσκιμώοι και τοπική πανίδα συμβίωναν σε απόλυτη ειρήνη και οικολογική ισορροπία. Μοναδικές δυτικές «επισκέψεις» ήταν μόνο από τους κατά καιρούς εξερευνητές.
Ωστόσο, μετά το 1945 και ειδικά με την έναρξη του Ψυχρού Πολέμου, η περιοχή ανέβηκε στην κορυφή των προτεραιοτήτων των μεγάλων δυνάμεων. Το πρώτο κύμα στρατιωτικοποίησης του Βόρειου Πόλου ήρθε με την ανάπτυξη, περιμετρικά του, από τις δύο υπερδυνάμεις, ΗΠΑ και ΕΣΣΔ, στρατηγικών βομβαρδιστικών και βαλλιστικών πυραύλων με πυρηνικές κεφαλές.
Πολύ σύντομα, άλλοτε έρημες αχανείς εκτάσεις, άρχισαν να φιλοξενούν στρατιωτικές υποδομές. Ο Καναδάς και οι ΗΠΑ ανέπτυξαν ισχυρή στρατιωτική παρουσία, με μια σειρά από σταθμούς ραντάρ υψηλής τεχνολογίας από την Αλάσκα μέχρι την Νέα Γη. Το ΝΑΤΟ επίσης έχτισε βάσεις στην Γροιλανδία, την Ισλανδία και την Νορβηγία.
Το δεύτερο κύμα ακολούθησε από τα τέλη της δεκαετίας του '70 εξαιτίας της ανάπτυξης κατευθυνόμενων πυραύλων που εκτοξεύονταν από εναέρια, θαλάσσια και υποθαλάσσια μέσα και δοκιμάζοντας στα πολικά εδάφη.
Στο ίδιο μακρύ διάστημα, από το 1955 έως και το 1990, η ΕΣΣΔ πραγματοποίησε 130 υπόγειες πυρηνικές δοκιμές στην ονομαζόμενη «Βόρεια Περιοχή Δοκιμών), στο αρχιπέλαγος «Novaya Zemlya» (σσ. Νέα Γη).
Μέχρι τη δεκαετία του 1980 οι συχνά καλυμμένες από πάγο θάλασσες αποτέλεσαν τον κύριο επιχειρησιακό χώρο για μια νέα γενιά πυρηνικών υποβρυχίων. Είναι χαρακτηριστικό, ότι το 60% των υποβρύχιων στρατηγικών πυρηνικών δυνάμεων της Ρωσίας είχαν την βάση του ή επιχειρούσαν στην χερσόνησο Κόλα, πολύ κοντά στην Νορβηγία. Επί περίπου τέσσερις δεκαετίες, οι περιοχές εκείνες ήταν από τις πιο επικίνδυνες στον πλανήτη για την έναρξη πυρηνικού ολοκαυτώματος.
Η στρατηγική σημασία της Αρκτικής ήταν και τότε τόσο μεγάλη, που ακόμη και οι συνεχείς συνθήκες και συμφωνίες μείωσης του πυρηνικού οπλοστασίου μεταξύ ΕΣΣΔ και ΗΠΑ κατά την δεκαετία του ’80, άφηναν τον παγωμένο Βορρά, εκτός. Όχι μόνο τα πυρηνοκίνητα αμερικανικά και σοβιετικά υποβρύχια ενάλλασσαν τους ρόλους της γάτας και του ποντικού κάτω από τις παγωμένες επιφάνειες του βόρειου ωκεανού, αλλά και τα όπλα που υποχρεωτικά έπρεπε να μετακινηθούν λόγω των συμφωνιών από την Μαύρη Θάλασσα, π.χ. μεταφέρονταν απλώς στην Αρκτική.

Η Σοβιετική Ένωση έκανε το πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση αφοπλισμού της περιοχής, με την γνωστή και ως «Πρωτοβουλία του Μούρμανσκ» το 1987, με την οποία πρότεινε να μετατραπεί η Αρκτική σε μια διεθνή «ζώνη ειρήνης», με αποπυρηνικοποιημένες ζώνες πυρηνικά και περιορισμούς στις ναυτικές στρατιωτικές δραστηριότητες. Η Πρωτοβουλία προχωρούσε ακόμη περισσότερο, καλώντας την διεθνή κοινότητα σε ειρηνική, κοινή ανάπτυξη των φυσικών πόρων, περιβαλλοντική συνεργασία και άνοιγμα της διαδρομής της Βόρειας Θάλασσας σε ξένα πλοία. ‘Ηταν μια πρωτοβουλία η οποία για πρώτη φορά προσπάθησε να προσαρμόσει την γεωπολιτική στην αντιμετώπιση των κινδύνων, όχι μόνο από έναν πυρηνικό πόλεμο, αλλά και από την κλιματική αλλαγή και την ορατή, από τότε, τήξη του πολικού πάγου, που οι πάντες καταλάβαιναν ότι θα προσέλκυε τους «γύπες» της παγκόσμιας οικονομίας αφού η πρόσβαση στις πολικές πηγές πετρελαίου και φυσικού αερίου θα γινόταν πιο εύκολη και η άντλησή τους πιο φθηνή.
Κλιματική αλλαγή: Από καταστροφή... «κελεπούρι»
Αν και η ΕΣΣΔ δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει αυτήν την πρωτοβουλία διότι διαλύθηκε, ωστόσο, κατά τη δεκαετία του 1990, αν και η Αρκτική παρέμεινε γεμάτη από τα οπλοστάσια του Ψυχρού Πολέμου, έγινε επίσης το «πεδίο δοκιμών» για μια πιο συνεργατική προσέγγιση στις διεθνείς σχέσεις. Το 1991, οι οκτώ χώρες της Αρκτικής (χώρες με έδαφος στον Αρκτικό Κύκλο) η Νορβηγία, η Σουηδία, η Φινλανδία, η Ρωσία, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Δανία και η Ισλανδία, συναντήθηκαν με εκπροσώπους των αυτοχθόνων λαών και υπέγραψαν την Στρατηγική Περιβαλλοντικής Προστασίας της Αρκτικής. Πέντε χρόνια αργότερα αυτή εξελίχθηκε στο Συμβούλιο της Αρκτικής, ένα φόρουμ για την προώθηση της συνεργασίας στην διαχείριση της περιοχής, που όμως δεν ασχολείται με στρατιωτικά ζητήματα.
Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, το Συμβούλιο της Αρκτικής απέκτησε μεγαλύτερη πολιτική πολιτική σημασία, διότι ο Αρκτικός Ωκεανός ξεπαγώνει με ρυθμούς ρεκόρ: Η έκταση του πάγου το Σεπτέμβριο του 2017 ήταν 25% μικρότερη από τους μέσους όρους του τέλους των καλοκαιριών μεταξύ του 1981 και του 2010.
Φυσικά, η τήξη των πάγων είναι φυσική καταστροφή για όλους, εκτός από τις μεγάλες δυνάμεις. Γι’ αυτές και τις εταιρίες τους είναι μια οικονομική ευκαιρία, με αποτέλεσμα και άλλες χώρες να επιδιώκουν την είσοδό τους στο Αρκτικό Συμβούλιο. Τα οκτώ ιδρυτικά κράτη, τα οποία αποτελούν τα μόνιμα μέλη του συμβουλίου, έχουν παραχωρήσει καθεστώς παρατηρητή σε πολλά ευρωπαϊκά και ασιατικά κράτη. Για παράδειγμα, η Βρετανία - μόνιμος παρατηρητής στο συμβούλιο από το 1998 - περιγράφεται ως ο «πλησιέστερος γείτονας της Αρκτικής», αν και παραμένει ασαφές τι πραγματικά σημαίνει αυτό, ή αν σημαίνει κάτι γενικά.
Ακόμη χειρότερη είναι η «ευελιξία» των όρων σε ό,τι αφορά στην Κίνα, η οποία έχει καθεστώς μόνιμου παρατηρητή στο Συμβούλιο από το 2013, αποκαλούμενη ως χώρα «πλησίον της Αρκτικής», αν και το βορειότερο σημείο της είναι περίπου 900 μίλια νότια του Αρκτικού Κύκλου.
Στις 30 Νοεμβρίου του 2017, οι πέντε χώρες που έχουν αρκτικές ακτές - Καναδάς, Γροιλανδία (Δανία), Νορβηγία, Ρωσία και ΗΠΑ - καθώς και η Κίνα, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα, η Ισλανδία και η ΕΕ προχώρησαν σε διαπραγματεύσεις στην Ουάσινγκτον. Συμφώνησαν να απαγορεύσουν για 16 χρόνια την ανεξέλεγκτη αλιεία στα νερά που απελευθερώνονται από τον πάγο στον αρκτικό βορρά - μια έκταση που ισοδυναμεί με το μέγεθος της Μεσογείου - ή τουλάχιστον έως ότου οι επιστήμονες μπορέσουν να αναλύσουν την οικολογία του ωκεανού που χάνει με γοργούς ρυθμούς τον πάγο του και να θέσουν σε εφαρμογή ένα σχέδιο βιώσιμης αλιευτικής δραστηριότητας.
Η συμφωνία αυτή πρέπει να υπογραφεί και να επικυρωθεί - κάτι μάλλον δύσκολο με τον Τραμπ να αρνείται την κλιματική αλλαγή εν γένει - αλλά οι επιτυχημένες διαπραγματεύσεις θεωρούνται ως ένα σημαντικό βήμα στις προσπάθειες διατήρησης του περιβάλλοντος και ένα παράδειγμα αυτού που οι διπλωμάτες αποκαλούν «αρκτική εξαίρεση». Δηλαδή την προθυμία της Μόσχας και της Ουάσινγκτον να αφήσουν στην άκρη κάποιες από τις γεωπολιτικές τους διαφορές για χάρη κοινών συμφερόντων.
Βέβαια, η συμφωνία για το νερό είναι ένα πράγμα, αλλά το έδαφος είναι κάτι διαφορετικό. Διότι υπάρχει ένα τεράστιο οικονομικό συμφέρον που διακυβεύεται. Το 2008, η υπηρεσία γεωγραφικών ερευνών των ΗΠΑ εκτίμησε, ότι η Αρκτική διαθέτει το 13% του παγκόσμιου αποθέματος πετρελαίου που δεν έχει ανακαλυφθεί και το ανάλογο 30% του φυσικού αερίου. Η αξία τους με σημερινές τιμές ανέρχεται σε περίπου 13,5 τρισεκατομμύρια ευρώ, ποσό που ισοδυναμεί με ολόκληρη την αμερικανική οικονομία.
Ο ανταγωνισμός είναι ήδη έντονος. Η Ρωσία, ο Καναδάς, η Νορβηγία και η Γροιλανδία έχουν στρέψει την προσοχή του στην υποθαλάσσια οροσειρά Λομονόσοφ που εκτείνεται σε 1.240 μίλια σχεδόν ευθεία στο κέντρο του Αρκτικού Ωκεανού και μέσω του Βόρειου Πόλου. Κάτω και γύρω από αυτόν τον γεωλογικό σχηματισμό βρίσκεται το 1/4 όλων των ενεργειακών πόρων που έχουν απομείνει στον πλανήτη.
Η σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας (Unclos) τέθηκε σε ισχύ το 1994, ορίζοντες τις  οικονομικές ζώνες των 200 ναυτικών μιλίων, στις οποίες ένα κράτος έχει αποκλειστικά δικαιώματα αλιείας και εξόρυξης. Πέρα από αυτό το όριο, τα κράτη με αρκτικές  ακτές δεν επιτρέπεται να ψαρεύουν ή να εξορύσσουν. Ωστόσο, ένα κράτος μπορεί να ασκήσει πιέσεις για μια ζώνη 350 ναυτικών μιλίων από την ακτή ή ακόμα περισσότερο, εάν μπορεί να αποδείξει την ύπαρξη ενός υποβρύχιου σχηματισμού που αποτελεί επέκταση της μάζας του εδάφους στην επιφάνεια (υφαλοκρηπίδα ). Οι αιτιάσεις αυτές κρίνονται από την Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα όρια της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας, η οποία ιδρύθηκε με την Unclos. Σχεδόν 170 χώρες προσχώρησαν στην Συνθήκη ή την επικύρωσαν. Οι ΗΠΑ υπέγραψαν την Unclos επί προεδρίας Κλίντον, αλλά η συνθήκη δεν επικυρώθηκε ποτέ από την Γερουσία των ΗΠΑ.
‘Ομως, αυτή η διάταξη της Σύμβασης για την υφαλοκρηπίδα ανοίγει διάφορα «παράθυρα» διεκδικήσεων. Το 2001, η Ρωσία υποστήριξε ότι της ανήκε όχι μόνο ο Βόρειος Πόλος αλλά και μια περιοχή που ανέρχεται στο ήμισυ της Αρκτικής, 1.325.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα διεθνούς θαλάσσιου βυθού. Έξι χρόνια αργότερα, σε μια δραματοποίηση της παραπάνω διεκδίκησης, οι Ρώσοι άνοιξαν μια τρύπα στον πάγο, έριξαν ένα μικρό βαθυσκάφος και κάρφωσαν τελετουργικά την ρωσική σημαία σε βάθος 4.300 μέτρων.
Αυτό προκάλεσε την κατακραυγή της Δύσης. «Δεν βρισκόμαστε στον 15ο αιώνα» δήλωσε ο Καναδός υπουργός Εξωτερικών Peter MacKay. «Δεν μπορείτε να πάτε σε όλο τον κόσμο, να βάλετε σημαίες και να πείτε: “Απαιτούμε αυτήν την επικράτεια”».
Ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ απάντησε: «Όταν οι εξερευνητές φτάσουν σε κάποιο σημείο που κανένας άλλος δεν έχει φτάσει, καρφώνουν μια σημαία. Έτσι έγινε και στην Σελήνη, παρεμπιπτόντως»…
Μέχρι στιγμής, η Ρωσία και η Δανία έχουν υποβάλει πλήρεις απαιτήσεις για τον Βόρειο Πόλο και την κορυφογραμμή Λομονόσοφ, ενώ ο Καναδάς αναμένεται να καταθέσει ανάλογο πλήρες αίτημα φέτος. Από τις άλλες δύο αρκτικές, οι ΗΠΑ αποκλείστηκαν από το παιχνίδι της διεκδίκησης εξαιτίας της αποτυχίας τους να κυρώσουν τη συνθήκη Unclos, ενώ η Νορβηγία δεν έχει γεωγραφικούς λόγους να υποβάλει απαίτηση.
Ρωσική «επέλαση»
Για την Ρωσία, η Αρκτική είναι μέρος της γενικότερης προσπάθειάς της να ανακάμψει από την ήττα της στον Ψυχρό Πόλεμο. Έχοντας εδραιωθεί στο εσωτερικό του, ο Πούτιν αρχίζει να δοκιμάζει την Δύση στην Κριμαία, την Ουκρανία και την Συρία. Το 2009 ανακοινώθηκε το νέο δόγμα της εθνικής στρατηγικής για την ασφάλεια, σύμφωνα με το οποίο η Ρωσία θα μετατραπεί σε παγκόσμια δύναμη μέχρι το 2020.
Η Αρκτική είναι το κλειδί αυτής της πολιτικής, διότι μόνο εκεί - όπως το έθεσε ο Πούτιν τον Δεκέμβριο - υπάρχουν πραγματικά περιθώρια εδαφικής επέκτασης και απόκτησης πόρων. Οι φυσικοί πόροι στην ρωσική περιοχή της Αρκτικής αντιπροσωπεύουν ήδη το 1/5 του ΑΕΠ της χώρας. Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο κάτω από τον Βόρειο Πόλο ανοίγει την προοπτική του τεράστιου επιπλέον πλούτου, αλλά θα χρειαστούν χρόνος, χρήματα και τεχνολογία για να τον εκμεταλλευτούν. Λίγο πιο εύκολο κομμάτι ανοίγει στο βόρειο χείλος της Σιβηρίας - 14.000 μίλια ακτογραμμής από το Μούρμανσκ έως τον  Βερίγγειο - τόσο στην στεριά όσο και στο θαλάσσιο τμήμα της Ρωσίας.
Η υποχώρηση του πάγου απόψυξη ανοίγει νέες ευκαιρίες για εξόρυξη μερικών από τα πιο πολύτιμα ορυκτά του κόσμου, συμπεριλαμβανομένου του χρυσού, του αργύρου, του γραφίτη, του νικελίου, του τιτανίου του ουρανίου, πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Η «απόψυξη» της διαδρομής της Βόρειας Θάλασσας κατά μήκος των ακτών της Ρωσίας δημιουργεί επίσης μια προσοδοφόρα λωρίδα ναυτιλίας, την οποία το Κρεμλίνο θα είναι σε θέση να ελέγξει. Τον Νοέμβριο, ο Πούτιν επεσήμανε ότι μόνο τα πλοία υπό τη ρωσική σημαία θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν αυτήν την εμπορική διαδρομή.




Συμπληρώνοντας στρατιωτικά αυτό το οικονομικό σενάριο, η Ρωσία έχει αναπτύξει μια πολιτική ασφάλειας για την Αρκτική, η οποία περιλαμβάνει βάσεις και παγοθραυστικά. Τον Δεκέμβριο του 2014, η Ρωσία ανακοίνωσε ότι προγραμματίζει την κατασκευή στρατιωτικών βάσεων μονάδες σε όλη την ακτή της Αρκτικής και άρχισε να ρίχνει χρήματα σε αεροδρόμια, λιμάνια, σταθμούς ραντάρ και στρατόπεδα. Οι νέες υποδομές περιλαμβάνουν ήδη δύο τεράστια συγκροτήματα: Το βόρειο Shamrock στο νησί Kotelny και το Arctic Trefoil στη γη Franz Josef, μόλις 620 μίλια από τον Βόρειο Πόλο.
Συνολικά, στις έξι μεγαλύτερες βάσεις της Ρωσίας στην Αρκτική θα υπηρετήσουν περίπου χίλιοι στρατιώτες επί 18 μήνες. Η Μόσχα επικεντρώνεται τώρα στο να καθιστά τα αεροδρόμια του μακρινού βορρά προσβάσιμα όλο το χρόνο. Υπό τον Γκορμπατσόφ και τον Γέλτσιν, «οι αρκτικές συνοριακές περιοχές μας απογυμνώθηκαν», δήλωσε ο καθηγητής Πάβελ Μακαρέβιτς, μέλος της Ρωσικής Γεωγραφικής Εταιρείας. «Τώρα αποκαθίστανται».
Καμία άλλη χώρα δεν έχει στρατιωτικοποιήσει τον Αρκτικό Βορρά σε τέτοιο βαθμό. Και κανένας δεν μπορεί να ανταγωνιστεί τον στόλο της Ρωσίας, με τα 40 παγοθραυστικά που χρησιμοποιειούνται για την εκκαθάριση των θαλάσσιων διόδων για στρατιωτική και μη, χρήση. Τρία πυρηνοκίνητα παγοθραυστικά, συμπεριλαμβανομένου του μεγαλύτερου στον κόσμο, είναι αυτήν την στιγμή υπό κατασκευή, για να προστεθούν στα έξι ήδη σε υπηρεσία. Η Ρωσία εξοπλίζει και τα πολεμικά πλοία του στόλου της Βόρειας Θάλασσας με παγοθραυστικές δυνατότητες, ενώ μέχρι το 2020 ο Βόρειος Στόλος, με βάση το Μούρμανσκ, πρόκειται να ενισχυθεί με δύο παγοθραυστικές κορβέτες, οπλισμένες με κατευθυνόμενους πυραύλους.
Για να κατανοηθεί η διαφορά δύναμης, η Φινλανδία διαθέτει οκτώ παγοθραυστικά, ο Καναδάς επτά, η Σουηδία τέσσερα, η Κίνα τρία και οι ΗΠΑ δύο. Ως εκ τούτου, «μια νέα ισχυρή δυτική απάντηση στη ρωσική στρατιωτική συγκέντρωση δυνάμεων στην Αρκτική είναι απαραίτητη», δήλωσε ο ναύαρχος Paul Zukunft, διοικητής της αμερικανικής ακτοφυλακής, τον περασμένο Δεκέμβριο.
Ωστόσο, δεν πρόκειται για στρατιωτικοποίηση «τύπου» Ψυχρού Πολέμου. Τότε, η δύναμη πυρός της ΕΣΣΔ στην Αρκτική ήταν μεγαλύτερη, ισχυρότερη, αλλά δυσκίνητη. Η Ρωσία δημιουργεί τώρα μια μόνιμη και ευκίνητη συμβατική στρατιωτική παρουσία, σε μικρά τμήματα, που είναι ιδιαίτερα ικανά για ταχεία αντίδραση.
Παρόλ΄ αυτά, η κλίμακα των φιλοδοξιών της Ρωσίας στην Αρκτική δεν αμφισβητείται. Τον Μάρτιο του 2015, η Μόσχα διεξήγαγε τη μεγαλύτερη άσκηση πλήρους ετοιμότητας στην Αρκτική από την κατάρρευση της ΕΣΣΔ. Ανέπτυξε 45.000 στρατιώτες, 3.360 οχήματα, 110 αεροσκάφη, 41 πλοία και 15 υποβρύχια, σύμφωνα με το ρωσικό υπουργείο άμυνας. Και την Ημέρα του Ναυτικού στις 30 Ιουλίου του 2017, η Ρωσία έκανε μια επίδειξη σε ολόκληρο τον κόσμο, από την βάση της στην Ταρσό της Συρίας έως τη Σεβαστούπολη και το Βλαδιβοστόκ και κυρίως στα βαλτικά νερά της Αγίας Πετρούπολης.
Η «ανατολή» της Κίνας
Ωστόσο, για να υλοποιήσει τις φιλοδοξίες της, η Ρωσία πρέπει να λύσει το πρόβλημα της χρηματοδότησης. Θα πρέπει να κατασκευαστούν λιμάνια και σταθμοί ανεφοδιασμού κατά μήκος της διαδρομής της Βόρειας Θάλασσας, καθώς και σιδηροδρομικών γραμμών μεγάλων αποστάσεων, αυτοκινητοδρόμων και υπόγειων καλωδιακών δικτύων δεδομένων οπτικών ινών. Λόγω των κυρώσεων των ΗΠΑ και της ΕΕ από το 2014, η Ρωσία δεν μπορεί να στηριχθεί στις επενδύσεις από τη Δύση. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έχει αρχίσει να απευθύνεται στην Κίνα για χρήματα και αγορές για τα προϊόντα της.
Οι ρωσικές φιλοδοξίες, από την άλλη, δίνουν μια ευκαιρία στην Κίνα να χρησιμοποιήσει την οικονομική της δύναμη για να αυξήσει την παγκόσμια επιρροή της. Ο Ξι, όπως και ο Πούτιν, θεωρεί την Αρκτική ως κρίσιμο στοιχείο του γεωπολιτικού οράματος της χώρας.
Έτσι, η σινο-ρωσική αρκτική συμμαχία δεν είναι απλώς η συνέπεια της κλιματικής αλλαγής, αλλά και ένα προϊόν της realpolitik. Και αυτό ο δεσμός ισχυροποιήθηκε με την άφιξη του Τραμπ στο Λευκό Οίκο.
Η κλίμακα του οράματος του Ξι  είναι επίσης αξιοσημείωτη. Το 2013 η Κίνα ξεκίνησε την πρωτοβουλία «One Belt, One Road», το πιο ακριβό σχέδιο του είδους του στην ιστορία. Πρόκειται για μια αναπτυξιακή στρατηγική με δύο άξονες, η οποία περιλαμβάνει την «Οικονομική Ζώνη του Μεταξιού» και τον «Ναυτικό Δρόμο του Μεταξιού του 21ου Αιώνα», οι οποίες μαζί καταγράφουν ένα ιδιαίτερα ολοκληρωμένο σύνολο χερσαίων και θαλάσσιων οικονομικών διαδρόμων που συνδέουν χιλιάδες μίλια αγορών από την Ασία στην Δυτική Ευρώπη. Στα τέλη του περασμένου έτους, ο Ξι απεύθυνε κάλεσμα για στενή σινο-ρωσική συνεργασία στη διαδρομή της Βόρειας Θάλασσας.
Αυτό είναι το είδος οραματικής ηγεσίας που η Ουάσινγκτον δεν έχει δείξει από την αρχή του Ψυχρού Πολέμου, όταν ξεκίνησε να ανοικοδομεί τη δυτική Ευρώπη. Και μόλις η κινεζική πρωτοβουλία φτάσει τις προβλεπόμενες δαπάνες της στο 1 τρις δολάρια θα είναι σχεδόν οκταπλάσια της αξίας, σε πραγματικές τιμές, του μεταπολεμικού αμερικανικού σχεδίου Μάρσαλ.
Το μεγάλο παγκόσμιο όραμα του Ξι συνδυάζεται με την έξυπνη διπλωματική τακτική. Η σειρά επισκέψεών του τον Μάιο του 2017 στη Φινλανδία, την Αλάσκα και την Ισλανδία δεν ήταν σύμπτωση. Η Φινλανδία ήταν έτοιμη να αναλάβει την εκ περιτροπής προεδρία του Αρκτικού Συμβουλίου από τις ΗΠΑ, την οποία θα ακολουθήσει η Ισλανδία δύο χρόνια αργότερα.
Στην Ισλανδία - που βρίσκεται στο σταυροδρόμι των διατλαντικών οδών θαλάσσιων μεταφορών και της πύλης προς τον Αρκτικό Ωκεανό - η Κίνα χρησιμοποίησε την ευκαιρία της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης για να πιέσει για μια συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών που ολοκληρώθηκε το 2013. Η νέα κινεζική πρεσβεία στο Ρέικιαβικ είναι η μεγαλύτερη στη χώρα.
Η Αρκτική έχει περιγραφεί ως το «τελευταίο σύνορο» του κόσμου, το «τελευταίο λευκό σημείο στο χάρτη». Τώρα αρχίζει να «χρωματίζεται». ‘Ενα νέο πολυπολικό σύστημα στην διεθνή πολιτική διαμορφώνεται εκεί, καθώς η Ρωσία και η Κίνα επιδιώκουν να αμφισβητήσουν μια αμερικανική ηγεμονία που, κατά την άποψή τους, κράτησε πάρα πολύ.
Όπως και αν εξελιχθούν τα πράγματα, το μόνο βέβαιο είναι ότι οι Εσκιμώοι δεν θα ψαρέψουν ποτέ ήσυχα ξανά…
* Φωτογραφία και πληροφορίες από το NewStatesman.

Κολοσσοί της βιομηχανίας κρέατος: Γραμμή παραγωγής στον υπόνομο

Περιγραφές που παραπέμπουν σε διατροφική «βόμβα», η οποία ευθύνεται για σειρά ασθενειών και απειλεί με μαζικές δηλητηριάσεις, δημοσιεύει η βρετανική εφημερίδα «Guardian», σε ρεπορτάζ για αμερικανικές εγκαταστάσεις επεξεργασίας κρέατος από χοίρους και κοτόπουλα.
Τα σοβαρά προβλήματα υγιεινής ανακαλύφθηκαν σε μερικές από τις μεγαλύτερες μονάδες παραγωγής κρέατος των ΗΠΑ, την ώρα που μια νέα ανάλυση αποκαλύπτει ότι το 15% (περίπου ένας στους επτά) του αμερικανικού πληθυσμού πάσχει από τροφικές ασθένειες ετησίως.
Σύμφωνα με τα στοιχεία κοινής έρευνας του «Guardian» και του Γραφείου Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (Bureau of Investigative Journalism - TBIJ) τα περιστατικά υγιεινής ανέρχονται πλέον σε αριθμούς που οι εμπειρογνώμονες χαρακτήρισαν ως «πολύ ανησυχητικούς». Αμερικανοί ακτιβιστές ζητούν για πολλοστή φορά να κλείσει το νομικό κενό που επιτρέπει να πωλείται κρέας με σαλμονέλα. Προειδοποιούν επίσης για την επιμονή της βιομηχανίας να επιταχύνει την παραγωγή στις εγκαταστάσεις παραγωγής κρέατος της χώρας. Παράλληλα, οι Βρετανοί ακτιβιστές προειδοποιούν ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να πλημμυρίσει με «βρώμικο κρέας» εάν υπογραφεί εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ μετά την Brexit.
Ο κατάλογος των παραβάσεων υγιεινής είναι μεγάλος. Το δημοσίευμα αναφέρει μόνο μερικές χαρακτηριστικές από αυτές:

• Ακατάλληλα κρέατα πουλερικών βρέθηκαν σε δοχεία που χρησιμοποιούνται για τη διατήρηση κατάλληλων τροφίμων
• Σφάγια χοίρων συσσωρεύονται στο πάτωμα του εργοστασίου μετά από μηχανική βλάβη, με άμεσο κίνδυνο μόλυνσης από γράσα, αίμα και άλλη βρωμιά.
• Κρέας που προορίζεται για την ανθρώπινη τροφική αλυσίδα βρέθηκε γεμάτο περιττώματα και αποστήματα γεμάτα πύον.
• Το πάτωμα είναι πλημμυρισμένο από βρωμικό νερό, αφότου οι αποχετεύσεις βούλωσαν από κομμάτια κρέατος.
• Βρώμικο κοτόπουλο, γεμάτο με περιττώματα ή που έχει πέσει στο πάτωμα, επιστρέφει στη γραμμή παραγωγής αφού πλυθεί με αραιό χλώριο.

Σύμφωνα με τις εμπλεκόμενες εταιρίες, όλες οι παραπάνω παραβάσεις «επανορθώθηκαν», «χωρίς κίνδυνο για τους καταναλωτές».
Αναφορές... για «γερά στομάχια»
Ωστόσο, οι ακτιβιστές προειδοποιούν ότι το πρόβλημα μακράν δεν έχει λυθεί. Ο Τόνι Κόρμπο, εκπρόσωπος της ομάδας πίεσης «Food and Water Watch», δήλωσε: «Ενώ οι επιθεωρητές είναι σε θέση να αναφέρουν τα εργοστάσια για εκατοντάδες παραβιάσεις την εβδομάδα, είμαι βέβαιος ότι δεν καταγράφουν κάθε περίπτωση μη ασφαλών πρακτικών που διαπράττονται σε αυτά τα εργοστάσια».
Οι επιθεωρητές υγιεινής του κρέατος συμφώνησαν με την παραπάνω διαπίστωση, δηλώνοντας στην εφημερίδα, ότι διάφοροι παράγοντες και πιέσεις καθιστούν «αναπόφευκτο», κάποιες παραβιάσεις υγιεινής να «πέρασαν μέσα από το δίχτυ».
Τα ευρήματα είναι ανησυχητικά, σύμφωνα με τον καθηγητή ‘Ερικ Μιλστόουνe, εμπειρογνώμονα ασφάλειας τροφίμων στο Πανεπιστήμιο του Σάσεξ, «εξαιτίας των κινδύνων εξάπλωσης μολυσματικών παθογόνων οργανισμών από σφάγιο σε σφάγιο και μεταξύ των μερίδων κρέατος. Οι ρυθμοί με τους οποίους εμφανίζονται εστίες μολυσματικής τροφικής δηλητηρίασης στις ΗΠΑ είναι σημαντικά υψηλότεροι από ό,τι στο Ηνωμένο Βασίλειο ή την ΕΕ και η κακή υγιεινή στην αλυσίδα εφοδιασμού με κρέας είναι η κύρια αιτία τροφικής δηλητηρίασης στις ΗΠΑ».
Στην κατοχή του «Guardian» και του TBIJ βρίσκονται αδημοσίευτα έγγραφα που αφορούν σε 47 μονάδες επεξεργασίας κρέατος στις ΗΠΑ. Ορισμένα από τα έγγραφα σχετίζονται με ορισμένες εταιρείες, όπως η Pilgrim’s Pride, ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πουλερικών των ΗΠΑ και η Swift Pork. Αν και δεν πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο «προφίλ» του εν λόγω κλάδου - υπάρχουν περίπου 6.000 εργοστάσια επεξεργασίας κρέατος στις ΗΠΑ τα οποία επιθεωρούνται τακτικά από την Υπηρεσία Ασφάλειας και Ελέγχου των Τροφίμων (FSIS) - τα έγγραφα παρέχουν ένα «στιγμιότυπο» από θέματα που σπάνια παρουσιάζονται λεπτομερώς στο κοινό και τα οποία αποτελούν αιτία συναγερμού για τους ακτιβιστές, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Βρετανία.
«Η βιομηχανία κρέατος των ΗΠΑ έχει την ευθύνη να καθαρίσει την πρακτική της», δήλωσε ο Ντέιβιντ Βαλίνγκα, ανώτερο στέλεχος υγείας στο Συμβούλιο Άμυνας των Φυσικών Πόρων, ο οποίος εξασφάλισε μερικά από τα έγγραφα. Είπε ότι η Pilgrim’s Pride καταγράφει λεπτομερώς «πολυάριθμες παραβιάσεις της ασφάλειας των τροφίμων».
Ο Βρετανός Κέρυ Μακάρθι, πρώην «σκιώδης» υπουργός Περιβάλλοντος και βουλευτής του Εργατικού Κόμματος, ζήτησε επείγουσες διαβεβαιώσεις τόσο από την αρμόδια Υπηρεσία Προτύπων για τα Τρόφιμα του Ηνωμένου Βασιλείου (FSA) όσο και από την κυβέρνηση, ότι τα πρότυπα ασφαλείας δεν θα επιτρέπεται να απαξιωθούν, καθώς οι εμπορικές διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ ξεκινούν.
«Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να γίνει μια κούρσα προες τον πάτο. Πρέπει να επιμείνουμε ώστε οι ΗΠΑ να αυξήσουν τα πρότυπά τους και να εγγυηθούν την ασφάλεια των τροφίμων προτού επιτρέψουμε εισαγωγές κρέατος από τις ΗΠΑ», ανέφερε.
Τα έγγραφα που έχουν στην κατοχή τους ο «Guardian» και το TBIJ δεν αποκαλύπτουν τον πλήρη αριθμό των εκθέσεων μη συμμόρφωσης σε ολόκληρο τον κλάδο. Ωστόσο, ένα σύνολο δεδομένων που καλύπτει 13 μεγάλες εγκαταστάσεις κόκκινου κρέατος και πουλερικών σε διάστημα δύο ετών (2015-17) δείχνει κατά μέσο όρο πάνω από 150 παραβιάσεις την εβδομάδα και 15.000 παραβιάσεις σε όλη την παραπάνω περίοδο. Χιλιάδες παρόμοιες παραβιάσεις και παραβάσεις της ασφάλειας και της υγιεινής καταγράφηκαν σε 10 μονάδες παραγωγής χοιρινού κρέατος μέσα σε πέντε χρόνια μέχρι...
Δείτε τη συνέχεια του άρθρου

Σκάνδαλο Novartis: Η έρευνα των Αμερικανών για τον Στουρνάρα και τη σύζυγό του

Tα ονόματα του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννη Στουρνάρα καθώς και της συζύγου του Λίνας Νικολοπούλου - Στουρνάρα, αναφέρονται στα έγγραφα των Αμερικανών (FBI) οι οποίοι και ξεκίνησαν την έρευνα για το σκάνδαλο Novartis.
Τα ονόματα του ζεύγους εμφανίζονται ανάμεσα σε αυτά που απέστειλε το FBI προς την εισαγγελέα Διαφθοράς, Ελένη Τουλουπάκη, όπως προκύπτει από τη δικογραφία και την επίσημη μετάφραση:

• Κωνσταντίνος (Κώστας) Φρουζής
• Εμμανουήλ Βουλκίδης
• Θεόδωρος Βουλκίδης
• Νίκος Μανιαδάκης
• Νίκος Μανιάς
• Σταυρούλα (Λίνα) Νικολοπούλου
• Γιάννης Στουρνάρας

 

Τα έγγραφα δημοσιεύει το Documento. Σύμφωνα με την ίδια πηγή στην επίσημη ελληνική μετάφραση αναφέρεται:
«Ιδιοκτήτης της MINDWORK ήταν η Σταυρούλα Νικολοπούλου (Λίνα) (…) Η Λίνα ήταν σύζυγος του πρώην υπουργού Οικονομικών και κεντρικού τραπεζίτη της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρα (…). Ο Στουρνάρας ήταν ο κεντρικός τραπεζίτης στην Ελλάδα από τον Ιούνιο του 2012 έως το τέλος του 2013. Ο Στουρνάρας ίδρυσε τον ΙΟΒΕ, που ήταν ινστιτούτο που ανέλυε τις οικονομικές τάσεις και παρείχε ακριβές σπουδές στη ΣΒΙΕ φαρμακευτικών τάσεων. Η MINDORK πραγματοποίησε πληρωμές σε φαρμακευτικές εταιρίες για την Novartis ενώ χρησιμοποιήθηκε και για παροχή συμβουλών, έρευνα αγοράς και άλλες υπηρεσίες.
Για παράδειγμα μία εκδρομή οργανώθηκε σε ελληνικά νησιά για δημοσιογράφους. Υπήρχαν φωτογραφίες που λήφθηκαν κατά το ταξίδι και κύριος ομιλητής ήταν ο διευθυντής της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, Γιάννης Κυριόπουλος. Το ταξίδι περιελάμβανε αυξημένη τιμολόγηση ποσών μέσω της MINDWORK. Το αληθές ποσό του ξενοδοχείου και των γευμάτων ήταν το μισό από την αξία τιμολόγησης. Η MINDWORK ήταν οργανωτής και αποζημιώθηκε για τη συμμετοχή στο συνέδριο. Το ποσό των 4.000 ευρώ ήταν χαμηλό σε σχέση με τα ποσά προηγούμενων ετών».
Επίσης σε κατάθεσή της η μάρτυρας με το ψευδώνυμο «Αικατερίνη Κελέση» αναφέρεται στις σχέσεις, που ισχυρίζεται πως είχε ο αντιπρόεδρος της Novartis με τον Γιάννη Στουρνάρα.  «Η συνεργασία και οι επαφές Φρουζή και Στουρνάρα έγιναν πιο στενές όταν ο Γ. Στουρνάρας έγινε υπουργός Οικονομικών», φαίνεται να σχολιάζει η ίδια στην κατάθεσή της. Σε αυτή αναφέρεται πως το ύψος των αμοιβών της εταιρίας της συζύγου Στουρνάρα έμοιαζε δυσανάλογο αναλογικά με τις υπηρεσίες που προσέφερε εκείνη στη διοργάνωση συνεδρίων. Όπως αναφέρει η προστατευόμενη μάρτυρας αυτό γινόταν για να δίνονται «χρήματα ως δώρα στον Γιάννη Στουρνάρα [...] σχετικά με την εξασφάλιση ποσών του κρατικού προϋπολογισμού προς τις φαρμακευτικές εταιρίες». «Είναι βέβαιον ότι ο Στουρνάρας έλαβε απευθείας συνολικά ως δώρα, ποσό τουλάχιστον 1 εκ ευρώ, χωρίς να συμπεριληφθούν τα ποσά που έλαβε μέσω Mindwork», υποστηρίζει η μάρτυρας.
Η Λίνα Νικολοπούλου - Στουρνάρα απάντησε με ανακοίνωση στην οποία κάνει λόγο για εκστρατεία «δολοφονίας» χαρακτήρων και καταστροφής της εταιρείας της και αναφέρει ότι η εμπλοκή της επιλέχτηκε για να πλήξουν τον σύζυγό της «επειδή είναι ανεξάρτητος και τον ενδιαφέρει μόνο η ευημερία της Ελλάδας».

Το «δώρο» Άδωνι στη Novartis

Στενές σχέσεις με Έλληνες πολιτικούς φέρεται να έχει ο αμερικανικός φαρμακευτικός κολοσσός Novartis για τον οποίο οι αμερικανικές και οι ελληνικές αρχές έχουν ξεκινήσει έρευνα σχετικά με τον τρόπο που η φαρμακοβιομηχανία προωθούσε τα συμφέροντά της.

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την εφημερίδα Documento, η Novartis είχε αναπτύξει ένα παρασκηνιακό δίκτυο, εκτός έννομης τάξης, με πολιτικούς, δημοσιογράφους και φυσικά πρόσωπα που παίρνουν αποφάσεις στον τομέα των φαρμάκων. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, τις «υπηρεσίες» του φέρεται να προσέφερε και ο πρώην υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης, ο οποίος με μια απόφαση, έξι ημέρες προτού αποχωρήσει από το υπουργείο Υγείας, έκανε ένα δώρο προς τις φαρμακευτικές, αλλά κυρίως τη Novartis, ύψους 65 εκατ. ευρώ.

Ειδικότερα ο Άδωνις Γεωργιάδης με απόφασή του, ως υπουργός Υγείας, η οποία μάλιστα δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως μία ημέρα μετά την αποχώρησή του από το υπουργείο (10 Ιουνίου 2014), άλλαξε τον τρόπο υπολογισμού της λεγόμενης «ειδικής χονδρικής τιμής» στα φάρμακα υψηλού κόστους (ΦΥΚ), προσφέροντας στις φαρμακοβιομηχανίες 13% επιπλέον κέρδος που έως εκείνη την υπουργική απόφαση έπρεπε να αφαιρείται προκειμένου να υπολογιστεί η λιανική τιμή. Έτσι ενώ στους καταλόγους του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων τα φάρμακα εμφανίζονται με χαμηλότερες χονδρικές τιμές, καταλήγουν να πληρώνονται με υψηλότερες λιανικές τιμές από τον ΕΟΠΥΥ, δηλαδή από το δημόσιο και τον ασφαλισμένο.

Από την εν λόγω απόφαση κερδισμένες βγήκαν αρκετές φαρμακοβιομηχανίες, ωστόσο τη μερίδα του λέοντος πήρε η Novartis, η οποία και ανέβασε με τον τρόπο αυτό τις λιανικές τιμές των ακριβών φαρμάκων, δηλαδή των φαρμάκων για χρόνιες και ανίατες ασθένειες. Τα εν λόγω φάρμακα αποτελούν δαπάνη για δημόσιο σύστημα υγείας ύψους περίπου 500 εκατ. ευρώ ετησίως, καθώς σε ποσοστό 95% αποζημιώνονται πλήρως από τον ΕΟΠΥΥ.

Ζωή και θάνατος στην απαγορευμένη πόλη της Apple

Ένας πάγκος συναρμολόγησης στο συγκρότημα Longhua της Foxconn στο Σεντζέν της Κίνας, όπου κατασκευάζονται τα iPhone. 

Φωτογραφία: Tony Law/Redux/eyevine

Το αχανές εργοστασιακό συγκρότημα, ολόγκριζοι κοιτώνες και ανεμοδαρμένες αποθήκες,  συγχωνεύεται αρμονικά με τα περίχωρα στη μεγαλόπολη Σεντζέν. Η τεράστια εργοστασιακή μονάδα της Foxconn, Longhua, είναι βασική μονάδα παραγωγής των προϊόντων της Apple. Ίσως να πρόκειται για το πιο γνωστό εργοστάσιο στον κόσμο. Επίσης, ενδεχομένως να συγκαταλέγεται μεταξύ των πιο μυστικοπαθών και καλά σφραγισμένων. Άνδρες ασφαλείας φρουρούν κάθε ένα από τα σημεία εισόδου. Οι εργαζόμενοι δεν μπορούν να εισέλθουν χωρίς να δείξουν ταυτότητα. Οι οδηγοί που εισέρχονται με φορτηγά διανομής υπόκεινται σε έλεγχο εξακρίβωσης δακτυλικών αποτυπωμάτων. Ένας δημοσιογράφος του Reuters κάποτε σύρθηκε έξω από ένα αυτοκίνητο και ξυλοκοπήθηκε επειδή έβγαζε φωτογραφίες από την έξω μεριά των τοίχων του εργοστασίου. Οι προειδοποιητικές επιγραφές απέξω – «Αυτή η εργοστασιακή μονάδα έχει ιδρυθεί νόμιμα με κρατική έγκριση. Απαγορεύεται η είσοδος χωρίς άδεια. Οι παραβάτες διώκονται από την αστυνομία!»- είναι πιο επιθετικές από τις αντίστοιχες που βρίσκονται έξω από πολλά κινεζικά στρατόπεδα.

Αλλά αποδεικνύεται ότι υπάρχει ένας μυστικός τρόπος για να εισέλθει κανείς στην καρδιά της διαβόητης επιχείρησης: χρησιμοποιήστε το μπάνιο. Δεν μπορούσα να το πιστέψω. Χάρη σε ένα απλό γύρισμα της τύχης και στην κάπως έξυπνη επιμονή του μεσάζοντός μου, βρέθηκα βαθιά μέσα στη λεγόμενη Foxconn City.

Τυπωμένο στο πίσω μέρος κάθε iPhone βλέπει κανείς: «Σχεδιάστηκε από την Apple στην Καλιφόρνια. Συναρμολογήθηκε στην Κίνα». Ο αμερικανικός νόμος υπαγορεύει ότι τα προϊόντα που κατασκευάζονται στην Κίνα πρέπει να φέρουν μια τέτοια ετικέτα  και η ύπαρξη της Apple στη φράση καθιστά τη δήλωση μοναδικά αντιπροσωπευτική ενός από αυστηρότερους οικονομικούς διαχωρισμούς του πλανήτη – η τελευταία λέξη της τεχνολογίας επινοείται και σχεδιάζεται στη Silicon Valley, αλλά συναρμολογείται με τα χέρια στην Κίνα.

Η μεγάλη πλειονότητα των εγκαταστάσεων που παράγουν τα εξαρτήματα του iPhone και πραγματοποιούν την τελική συναρμολόγηση της συσκευής εδρεύουν εδώ στη Λαϊκή Δημοκρατία, όπου το χαμηλό κόστος εργασίας και ένα τεράστιο, εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό έχουν καταστήσει το έθνος ιδανικό μέρος για την κατασκευή iPhone (και σχεδόν κάθε άλλου gadget). Οι τεράστιες και άνευ προηγουμένου δυνατότητες παραγωγής της χώρας – το αμερικανικό Γραφείο των Στατιστικών Εργασίας εκτιμά ότι από το 2009 υπήρχαν 99 εκατομμύρια εργάτες σε εργοστάσια στην Κίνα – έχουν βοηθήσει το έθνος να γίνει η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο. Και από τότε που στάλθηκε το πρώτο iPhone, η εταιρεία που παίρνει τη μερίδα του λέοντος από την κατασκευή είναι η ταϊβανέζικη Hon Hai Precision Industry Co, Ltd, γνωστότερη με την εμπορική της ονομασία, Foxconn.

Η Foxconn είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης στην ηπειρωτική Κίνα: 1,3 εκατομμύριo άνθρωποι πληρώνονται από αυτήν. Σε όλο τον κόσμο, μεταξύ των εταιρειών, μόνο η Walmart και η McDonald’s απασχολούν περισσότερους εργαζομένους. Στη Foxconn εργάζονται τόσοι άνθρωποι όσοι ζουν στην Εσθονία.

Ένας υπάλληλος δίνει εντολή τους αιτούντες εργασία να περιμένουν στην ουρά στο κέντρο προσλήψεων της Foxconn στο Σεντζέν. 

Φωτογραφία: David Johnson/Reuters

Σήμερα το iPhone κατασκευάζεται σε πολλά διαφορετικά εργοστάσια ανά την Κίνα, αλλά για χρόνια, καθώς έγινε το κορυφαίο σε πωλήσεις προϊόν στον κόσμο, συναρμολογούταν κατά κόρον στο εργοστάσιο-ναυαρχίδα της Foxconn, έκτασης 1,4 τετραγωνικών μιλίων, λίγο έξω από τη Σεντζέν. Το απλωμένο εργοστάσιο κάποτε φιλοξενούσε περίπου 450.000 εργαζόμενους. Σήμερα, ο αριθμός αυτός πιστεύεται ότι είναι μικρότερος, αλλά παραμένει μια από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις αυτού του είδους στον κόσμο. Αν γνωρίζετε την ύπαρξη της Foxconn, το πιθανότερο είναι επειδή έχετε ακούσει για τις αυτοκτονίες. Το 2010 οι εργαζόμενοι στη γραμμή συναρμολόγησης στη Longhua άρχισαν να αυτοκτονούν. Ο ένας εργάτης μετά τον άλλο έπεφταν από τα πανύψηλα κτίρια των κοιτώνων, μερικές φορές μέσα στο φως της ημέρας, σε μια ταργική εκδήλωση απελπισίας – και σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις συνθήκες εργασίας στο εσωτερικό. Καταγράφηκαν 18 απόπειρες αυτοκτονίας το ίδιο έτος και 14 επιβεβαιωμένοι θάνατοι. Άλλοι είκοσι εργαζόμενοι μεταπείστηκαν από υπαλλήλους της Foxconn.

Η επιδημία προκάλεσε αίσθηση στα μέση μαζικής ενημέρωσης – αυτοκτονίες και συνθήκες ενός σύγχρονου κατέργου στον Ναό του iPhone. Τα σημειώματα αυτοκτονίας και οι επιζώντες έκαναν λόγο για τεράστιο άγχος, μεγάλες μέρες εργασίας και σκληρούς μανάτζερ, οι οποίοι είχαν την τάση να ταπεινώνουν τους εργαζόμενους σε περίπτωση λαθών, να επιβάλουν αδικαιολόγητα πρόστιμα και να μην τηρούν τις υποσχέσεις τους για παροχές.

Η ανταπόκριση της εταιρείας προκάλεσε περαιτέρω ανησυχία: ο Διευθύνων Σύμβουλος της Foxconn, Terry Gou, έδωσε εντολή να τοποθετηθούν τεράστια πλέγματα έξω από πολλά από τα κτίρια για να πιάνουν τα πτώματα που πέφτουν. Η εταιρεία προσέλαβε συμβούλους και οι εργαζόμενοι υποχρεώθηκαν να υπογράψουν ένορκες δηλώσεις ότι δεν θα προσπαθούσαν να αυτοκτονήσουν.

Ο Στηβ Τζομπς, από την πλευρά του, δήλωσε: «Το έχουμε αφήσει όλοι πίσω μας», όταν ρωτήθηκε για το κύμα θανάτων και επεσήμανε ότι το ποσοστό αυτοκτονιών στη Foxconn ήταν εντός του εθνικού μέσου όρου. Οι επικριτές έπεσαν πάνω του κατηγορώντας το σχόλιο ως άκαρδο, αν και τεχνικά δεν είχε άδικο. Η Foxconn Longhua ήταν τόσο τεράστια που θα μπορούσε να είναι κι από μόνη της ένα έθνος-κράτος, και το ποσοστό αυτοκτονίας ήταν συγκρίσιμο με αυτό της χώρας υποδοχής της. Η διαφορά είναι ότι η Foxconn City είναι ένα έθνος-κράτος που κυβερνάται εξ ολοκλήρου από μια εταιρία και τυχαίνει να παράγει ένα από τα πιο κερδοφόρα προϊόντα στον πλανήτη.

Ένας ταξιτζής μας αφήνει μπροστά από το εργοστάσιο. Πινακίδες με μπλε γράμματα γράφουν Foxconn δίπλα στην είσοδο. Οι φρουροί μας παρατηρούν, βαριεστημένοι και καχύποπτοι. Ο διαμεσολαβητής μου, μια δημοσιογράφος από τη Σαγκάη, που θα αποκαλέσουμε εδώ Wang Yang, και εγώ αποφασίζουμε πρώτα να περπατήσουμε στις εγκαταστάσεις και να μιλήσουμε με τους εργαζόμενους, για να δούμε αν υπάρχει τρόπος να μπούμε μέσα.

Οι πρώτοι άνθρωποι που σταματάμε είναι ένα ζευγάρι πρώην εργαζομένων της Foxconn.

«Δεν είναι καλό μέρος για ανθρώπους», λέει ο ένας από τους νεαρούς άνδρες, ο οποίος ονομάζεται Xu. Είχε εργαστεί στη Longhua για περίπου ένα χρόνο, μέχρι πριν από μερικούς μήνες, και λέει ότι οι συνθήκες στο εσωτερικό είναι τόσο κακές όσο ποτέ. «Δεν υπάρχει βελτίωση από τότε που έγιναν τα ρεπορτάζ από τα μέσα ενημέρωσης», λέει ο Xu. Η δουλειά έχει αυξημένη πίεση και ο ίδιος και οι συνεργάτες του διεκπεραιώνουν τακτικά 12-ωρες βάρδιες. Η διοίκηση είναι τόσο επιθετική όσο και διπρόσωπη, καθώς κατηγορεί δημοσίως τους εργαζόμενους ότι είναι υπερβολικά αργοί και τους δίνει υποσχέσεις που δεν τηρεί, λέει. Ο φίλος του, ο οποίος εργάστηκε στο εργοστάσιο για δύο χρόνια και επιλέγει να μείνει ανώνυμος, λέει ότι του είχαν υποσχεθεί διπλάσια αμοιβή για υπερωρίες, αλλά έλαβε μόνο τις τακτικές απολαβές. Σκιαγραφούν μια ζοφερή εικόνα ενός εργασιακού περιβάλλοντος υψηλής πίεσης, όπου η εκμετάλλευση είναι ρουτίνα και όπου η κατάθλιψη και η αυτοκτονία έχουν γίνει ο κανόνας.

«Δεν θα ήταν η Foxconn αν δεν υπήρχαν άνθρωποι που πεθαίνουν», λέει ο Xu. «Κάθε χρόνο άνθρωποι αυτοκτονούν. Το θεωρούν φυσιολογικό».

Κατά τη διάρκεια αρκετών επισκέψεων σε διαφορετικά εργοστάσια συναρμολόγησης iPhone στη Σεντζέν και τη Σαγκάη, πήραμε συνεντεύξεις από δεκάδες εργαζόμενους σαν κι αυτούς. Ας είμαστε ειλικρινείς: για να λάβει κανείς ένα πραγματικά αντιπροσωπευτικό δείγμα ζωής σε ένα εργοστάσιο iPhone θα απαιτούνταν μια τεράστια προσπάθεια συζητήσεων και η συστηματική και κρυφή συνέντευξη χιλιάδων εργαζομένων. Πάρτε λοιπόν αυτό για αυτό που είναι: οι προσπάθειες να μιλήσουμε με άλλοτε τρομαγμένους, άλλοτε επιφυλακτικούς και άλλοτε βαριεστημένους εργαζόμενους που έβγαιναν από τις πύλες του εργοστασίου, που έκαναν μεσημεριανό διάλειμμα ή συγκεντρώνονταν μετά τις βάρδιές τους.

Ένας υπάλληλος της Foxconn σε έναν κοιτώνα στο Longhua. Στα δωμάτια λέγεται σήμερα ότι χωρούν να κοιμηθούν οκτώ. 

Φωτογραφία: Wang Yishu / Imaginechina/Camera Press

Η εικόνα για τη ζωή μέσα σε ένα εργοστάσιο iPhone που προέκυψε είχε ποικιλομορφία. Κάποιοι χαρακτήρισαν τη δουλειά υποφερτή. Άλλοι στηλίτευσαν με τις κριτικές τους. Μερικοί είχαν βιώσει την απελπισία για την οποία έχει φήμη η Foxconn. Μερικοί άλλοι είχαν δεχτεί τη δουλειά μόνο για να βρουν μια σύντροφο. Οι περισσότεροι γνώριζαν τις αναφορές για κακές συνθήκες πριν από την πρόσληψή τους, αλλά είτε είχαν ανάγκη τη δουλειά είτε δεν τους ενοχλούσε. Σχεδόν παντού, οι άνθρωποι δήλωσαν ότι το εργατικό δυναμικό ήταν νέο και η κινητικότητα των εργαζομένων ήταν υψηλή. «Οι περισσότεροι υπάλληλοι μένουν μόνο για έναν χρόνο», επαναλαμβανόταν συχνά ως φράση. Ίσως αυτό συμβαίνει επειδή είναι ευρέως παραδεκτό ότι ο ρυθμός της εργασίας είναι αμείλικτος και η συμπεριφορά της διοίκησης περιγράφεται συχνά ως σκληρή.

Δεδομένου ότι το iPhone είναι ένα τόσο συμπαγές, πολύπλοκο μηχάνημα, η σωστή τοπθέτηση απαιτεί εκτεταμένες γραμμές συναρμολόγησης εκατοντάδων ανθρώπων που κατασκευάζουν, επιθεωρούν, δοκιμάζουν και συσκευάζουν κάθε συσκευή. Μια εργαζόμενη είπε ότι περνούσαν από τα χέρια της κάθε μέρα 1.700 iPhone. Η ίδια ήταν υπεύθυνη να σκουπίζει την οθόνη με ένα ειδικό γυαλιστικό. Αυτό σημαίνει σκούπισμα τριών οθόνων το λεπτό για 12 ώρες την ημέρα.

Η πιο σχολαστική εργασία, όπως η τοποθέτηση τσιπ και η συναρμολόγηση του πίσω καλύμματος, ήταν πιο αργή. Οι εν λόγω εργαζόμενοι έχουν ένα λεπτό ανά κομμάτι για κάθε iPhone. Αυτό και πάλι σημαίνει 600 με 700 iPhone την ημέρα. Η μη τήρηση του ποσοστού ή η πρόκληση σφάλματος μπορεί να καταλήξει σε δημόσια καταδίκη από τους προϊσταμένους. Οι εργαζόμενοι συχνά πρέπει να παραμείνουν σιωπηλοί και μπορεί να δεχτούν επικρίσεις από τους προϊσταμένους τους αν ζητήσουν να χρησιμοποιήσουν την τουαλέτα.

Ο Xu και ο φίλος του ήταν και οι δύο νεοσύλλεκτοι, αν και όχι απαραίτητα πρόθυμοι. «Περιγράφουν την Foxconn ως μια παγίδα αλεπούς», λέει. «Γιατί παγιδεύει πολλούς ανθρώπους». Λέει ότι η Foxconn τους υποσχέθηκε δωρεάν στέγαση, αλλά στη συνέχεια τους υποχρέωσε να πληρώσουν υπερβολικά υψηλά ποσά για ηλεκτρικό ρεύμα και νερό. Οι σημερινοί κοιτώνες είναι σχεδιασμένοι για οκτώ σε κάθε δωμάτιο και λέει ότι κοιμούνταν 12 σε ένα δωμάτιο. Αλλά η Foxconn θα αποφύγει την κοινωνική ασφάλιση και θα καθυστερήσει ή θα αποφύγει να πληρώσει μπόνους. Και πολλοί εργαζόμενοι υπογράφουν συμβόλαια που επιβάλλουν βαριά ποινή  στην αμοιβή τους αν παραιτηθούν πριν από μια τρίμηνη προπαρασκευαστική περίοδο.

Εκτός από αυτό, η εργασία είναι εξαντλητική. «Πρέπει να κάνει κανείς σωστή πνευματική διαχείριση», λέει ο Xu, αλλιώς μπορεί να σας απαξιώσουν οι προϊστάμενοί σας μπροστά στους συναδέλφους σας. Αντί να συζητήσουν τις επιδόσεις κατ’ ιδίαν ή πρόσωπο με πρόσωπο στη γραμμή, οι προϊστάμενοι συγκεντρώνουν τα παράπονα για αργότερα. «Όταν το αφεντικό κατεβαίνει να επιθεωρήσει το έργο», λέει ο φίλος του Xu, «εάν βρουν κάποια προβλήματα, τότε δεν θα σας πειράξουν. Θα σας επιπλήξουν μπροστά σε όλους σε μια συνάντηση αργότερα».

«Είναι προσβλητικό και ταπεινωτικό για τους ανθρώπους όλη την ώρα», λέει ο φίλος του. «Η τιμωρία κάποιου προς παραδειγματισμό των υπολοίπων. Είναι συστηματικό», προσθέτει. Σε ορισμένες περιπτώσεις, εάν ένας μάνατζερ αποφασίσει ότι ένας εργαζόμενος έχει κάνει ένα ιδιαίτερα δαπανηρό λάθος, ο εργαζόμενος πρέπει να προετοιμάσει μια επίσημη συγγνώμη. «Πρέπει να διαβάσουν φωναχτά μια σύντομη επιστολή υπόσχεσης -δεν θα ξανακάνω το ίδιο λάθος-  μπροστά σε όλους».

Αυτή η κουλτούρα της εργασίας υψηλού στρες, άγχους και ταπείνωσης συμβάλλει στην εκτεταμένη κατάθλιψη. Ο Xu λέει ότι υπήρξε άλλη μια αυτοκτονία πριν από μερικούς μήνες. Το είδε ο ίδιος. Ο άνθρωπος ήταν φοιτητής που εργαζόταν στη γραμμή συναρμολόγησης iPhone. «Ήταν κάποιος που ήξερα, κάποιος που έβλεπα στην καφετέρια», λέει. Έπειτα από τη δημόσια επίπληξη που δέχτηκε από έναν μάνατζερ, ενεπλάκη σε καυγά. Οι υπεύθυνοι της εταιρείας κάλεσαν την αστυνομία, αν και ο εργαζόμενος δεν ήταν βίαιος, απλά θυμωμένος. «Το πήρε πολύ προσωπικά», λέει ο Xu, «και δεν μπορούσε να το ξεπεράσει». Τρεις μέρες αργότερα, πήδηξε από το παράθυρο του ένατου ορόφου.

Γιατί λοιπόν το περιστατικό δεν έλαβε καμία κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης; Ρωτάω. Ο Xu και ο φίλος του κοιτάνε ο ένας τον άλλον και σηκώνουν τους ώμους. «Εδώ πεθαίνει κανείς και μια μέρα αργότερα το όλο πράγμα έχει ξεχαστεί», λέει ο φίλος του. «Δεν υπάρχει πια’.

Οι εργαζόμενοι παίρνουν το μεσημεριανό τους γεύμα σε μια τεράστια τραπεζαρία στο εργοστάσιο της Foxconn στη Longhua. 

Φωτογραφία: Wang Yishu/Imaginechina/Camera Press

«Εξετάζουμε τα πάντα σε αυτές τις εταιρείες», δήλωσε ο Στηβ Τζομπς αφού ξέσπασαν οι ειδήσεις για τις αυτοκτονίες. «Η Foxconn δεν είναι κάτεργο. Είναι ένα εργοστάσιο – να φανταστείτε έχουν εστιατόρια και κινηματογραφικές αίθουσες … αλλά είναι εργοστάσιο. Αλλά είχαν μερικές αυτοκτονίες και απόπειρες αυτοκτονίας – και έχουν 400.000 ανθρώπους που εργάζοναι εκεί. Ο διευθυντής της Apple, Tim Cook, επισκέφθηκε τη Longhua το 2011 και σύμφωνα με πληροφορίες συναντήθηκε με εμπειρογνώμονες πρόληψης αυτοκτονίας και ανώτατα στελέχη για να συζητήσουν την επιδημία.

Το 2012, 150 εργαζόμενοι συγκεντρώθηκαν σε μια στέγη και απειλούσαν να πηδήξουν. Η διοίκηση τους υποσχέθηκε βελτιώσεις και τους έπεισε να μην αυτοκτονήσουν. Είχαν ουσιαστικά χρησιμοποιήσει την απειλή να αυτοκτονήσουν ως διαπραγματευτικό εργαλείο. Το 2016 μια μικρότερη ομάδα το έκανε και πάλι. Μόλις ένα μήνα προτού μιλήσουμε, λέει ο Xu, επτά ή οκτώ εργαζόμενοι συγκεντρώθηκαν σε μια ταράτσα και απειλούσαν να πηδήξουν αν δεν τους καταβάλονταν οι μισθοί που τους όφειλαν, οι οποίοι προφανώς είχαν παρακρατηθεί. Τελικά, λέει ο Xu, η Foxconn συμφώνησε να πληρώσει τους μισθούς και οι εργαζόμενοι μεταπείστηκαν.

Όταν ρωτώ τον Xu για την Apple και το iPhone, η απάντησή του είναι γρήγορη: «Δεν κατηγορούμε την Apple. Κατηγορούμε τη Foxconn». Όταν ρωτάω τους άνδρες αν θα σκέφτονταν να δουλέψουν εκ νέου στη Foxconn σε περίπτωση που βελτιωθούν οι συνθήκες, η απάντηση είναι εξίσου ευθεία. «Δεν μπορεί να αλλάξει τίποτα», λέει ο Xu. «Δεν θα αλλάξει ποτέ».

Η Wang και εγώ ξεκινάμε για την κύρια είσοδο των εργατών. Περνάμε γύρω από την περίμετρο, η οποία εκτείνεται συνεχώς – και δεν έχουμε ιδέα ότι αυτό είναι μόλις ένα τμήμα του εργοστασίου σε αυτό το σημείο.

Αφού περπατάμε κατά μήκος της περιμέτρου για περίπου 20 λεπτά, φτάνουμε σε μια άλλη είσοδο, ένα ακόμα σημείο ελέγχου ασφαλείας. Τότε μου σκάει ξαφνικά. Πρέπει να τρέξω στο μπάνιο. Απεγνωσμένα. Και αυτό μου δίνει μια ιδέα.

Υπάρχει ένα μπάνιο μέσα, σε κάτι σκαλιά μόλις μερικές εκατοντάδες μέτρα μακριά από το σημείο εισόδου. Βλέπω το παγκοσμίως αναγνωρίσιμο σινιάλο του τύπου και και του κάνω νόημα. Αυτό το σημείο ελέγχου είναι πολύ μικρότερο, πολύ πιο άτυπο. Υπάρχει μόνο ένας φύλακας, ένας νεαρός που φαίνεται να βαριέται. Η Wang του ζητάει κάτι κάπως παρακαλετά στα κινέζικα. Ο φρουρός κουνάει αργά το κεφάλι του, δεν με κοιτάζει. Η αγωνία στο πρόσωπό μου είναι πολύ, πολύ αληθινή. Ρωτά πάλι – τραυλίζει για ένα δευτερόλεπτο – κι ύστερα ένα ακόμα όχι.

Σε λιγάκι θα είμαστε πίσω, επιμένει, και τώρα τον κάνουμε να νιώθει άβολα. Κυρίως εγώ. Δεν θέλει να ασχοληθεί με αυτό. Ελάτε πάλι γρήγορα πίσω, λέει. Εμείς, φυσικά, δεν το κάνουμε.

Κατά τη γνώμη μου, κανένας Αμερικανός δημοσιογράφος δεν έχει βρεθεί μέσα σε ένα εργοστάσιο της Foxconn χωρίς άδεια και χωρίς ξεναγό, χωρίς μια προσεκτικά οργανωμένη επίσκεψη σε επιλεγμένα μέρη του εργοστασίου για να αποδείξει πόσο καλά είναι τα πράγματα.

Ίσως το πιο εντυπωσιακό πράγμα, εκτός από το μέγεθός του – θα μας χρειαζόταν σχεδόν μια ώρα για να διασχίσουμε γρήγορα το Longhua – είναι πόσο ριζικά διαφορετικό είναι το ένα άκρο από το άλλο. Είναι σαν μια «αναβαθμισμένη» (gentrified) πόλη σε αυτό το θέμα. Στα περίχωρα, αν τα ονομάσουμε έτσι, υπάρχουν χυμένα χημικά, σκουριασμένες εγκαταστάσεις και κακή εποπτεία της βιομηχανικής εργασίας. Όσο πιο κοντά φτάνει κανείς στο κέντρο της πόλης – θυμηθείτε, πρόκειται για εργοστάσιο – τόσο βελτιώνεται η ποιότητα ζωής ή τουλάχιστον οι ανέσεις και η υποδομή.

«Ένα όχι και τόσο καλό μέρος για τους ανθρώπους»: Foxconn Longhua. 

Φωτογραφία: Brian Merchant

Καθώς πλησιάζουμε, περιβαλλόμενοι όλο και από περισσότερους ανθρώπους, αισθανόμαστε ότι μας παρατηρούν λιγότερο. Τα χιλιάδες επίμονα βλέμματα μετατρέπονται σε αδιάφορες ματιές. Η θεωρία μου: το εργοστάσιο είναι τόσο μεγάλο, η ασφάλεια τόσο αυστηρή, που θα μας επιτρεπόταν να βρισκόμαστε μέσα και να περπατάμε. Κανένας δεν δίνει πραγματικά σημασία. Αρχίζουμε να κατευθυνόμαστε προς το εργοστάσιο G2, όπου κατασκευάζονται τα iPhone, όπως μας πληροφόρησαν. Αφού εγκαταλείψουμε το «κέντρο της πόλης», αρχίζουμε να βλέπουμε πανύψηλα, μονολιθικά εργοστασιακά συγκροτήματα – C16, E7 κ.ά., που πολλά εξ αυτών κατακλύζονται από πλήθος εργαζομένων.

Ανησυχώ ότι θα γίνω υπερόπτης και θυμίζω στον εαυτό μου ότι δεν πρέπει να πιέσω την κατάσταση. Είμαστε στη Foxconn εδώ και σχεδόν μια ώρα. Τα πλήθη αραιώνουν όσο απομακρυνόμαστε από το κέντρο. Και τότε ξεπροβάλλει το G2. Είναι πανομοιότυπο με τα εργοστασιακά κτήρια που συγκεντρώνονται γύρω από αυτό, που απειλούν να εξασθενίσουν στο φόντο του σκούρου στατικού ουρανού.

Το G2 φαίνεται εγκαταλελειμμένο. Μια σειρά από απίστευτα σκουριασμένα ερμάρια βρίσκονται έξω από το κτίριο. Κανείς δεν είναι τριγύρω. Η πόρτα είναι ανοιχτή, οπότε μπαίνουμε μέσα. Στα αριστερά υπάρχει μια είσοδος σε έναν τεράστιο, σκοτεινό χώρο. Κατευθυνόμαστε προς αυτόν, όταν κάποιος μας φωνάζει. Ένας φύλακας έχει μόλις κατεβεί τις σκάλες και μας ρωτά τι κάνουμε. Η μεταφράστρια μου ψελλίζει κάτι για μια συνάντηση και ο φύλακας φαίνεται μπερδεμένος. Τότε μας δείχνει το σύστημα παρακολούθησης του υπολογιστή που χρησιμοποιεί για να επιβλέπει την παραγωγή στον όροφο. Δεν υπάρχει καμία βάρδια αυτή τη στιγμή, μας εξηγεί, αλλά έτσι παρακολουθούν.

Όμως, κανένα ίχνος iPhone. Συνεχίζουμε να περπατάμε. Έξω από το G3, οι τεράστιες στοίβες των μαύρων συσκευών που τυλίγονται σε πλαστικό βρίσκονται μπροστά σε αυτό που μοιάζει με άλλη μία ζώνη φορτώσεων. Δύο εργαζόμενοι σε smartphone παρασύρονται από εμάς. Πλησιάζουμε αρκετά κοντά για να δούμε τα gadget μέσα από το πλαστικό και, όχι, ούτε εδώ υπάρχουν iPhone. Μοιάζουν με τηλεοράσεις Apple, χωρίς το λογότυπο της εταιρείας. Υπάρχουν πιθανώς χιλιάδες που στοιβάζονται εδώ μέχρι το επόμενο βήμα στη γραμμή συναρμολόγησης.

Εάν αυτό είναι πράγματι το μέρος όπου κατασκευάζονται τα iPhone και οι τηλεοράσεις της Apple, πρόκειται για ένα εξαιρετικά απαίσιο μέρος για να περάσει κανείς πολλές μέρες, εκτός και αν έχετε μια τάση για νωπό σκυρόδεμα και σκουριά. Τα κτίρια  συνεχίζουν και εμείς συνεχίζουμε να περπατάμε. Η Longhua αρχίζει να δίνει την αίσθηση ενός μουντού κέντρου ενός δυστοπικού μυθιστορήματος, όπου ο φόβος παραμένει.

Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε, αλλά στα αριστερά μας βλέπουμε κάτι που μοιάζει με μεγάλα συγκροτήματα κατοικιών, πιθανώς κοιτώνες, γεμάτα με φράχτες που μοιάζουν με κλουβιά και με περίφραξη γύρω από τη στέγη και τα παράθυρα, και έτσι κατευθυνόμαστε προς τα εκεί. Όσο πιο κοντά φτάνουμε στους κοιτώνες, τόσο πιο πυκνά γίνονται τα πλήθη και τόσο περισσότερα κορδόνια λαιμού, μαύρα γυαλιά, ξεθωριασμένα τζιν και αθλητικά βλέπουμε. Τα μεγαλύτερα παιδιά μαζεύονται όλα μαζί, καπνίζουν τσιγάρα, συγκεντρώνονται γύρω από τραπέζια πικνίκ και κάθονται στο κράσπεδο.

Και, ναι, τα προστατευτικά δίχτυα είναι ακόμα εκεί. Χαλαρά και σακουλιασμένα, μοιάζουν με έναν μουσαμά που έχει ξεσκεπάσει όσα θα έπρεπε να καλύπτει. Σκέφτομαι τον Xu που είπε: «Τα δίχτυα είναι άχρηστα. Αν κάποιος θέλει να αυτοκτονήσει, θα το κάνει».

Τραβάμε ξανά τα επίμονα βλέμματα – μακριά από τα εργοστάσια, ίσως ο κόσμος να έχει περισσότερο χρόνο και λόγο να ικανοποιήσει την περιέργειά του. Σε κάθε περίπτωση, βρισκόμαστε μέσα στη Foxconn για μια ώρα. Δεν έχω ιδέα εάν ο φύλακας σήμανε συναγερμό όταν δεν επιστρέψαμε από το μπάνιο ή αν κάποιος μας ψάχνει. Υπερισχύει η αίσθηση ότι πιθανόν είναι καλύτερα να μην πιέσουμε την κατάσταση, παρότι δεν έχουμε φτάσει σε μια λειτουργική γραμμή συναρμολόγησης.

Ένας διαδηλωτής ντυμένος ως εργαζόμενος στο εργοστάσιο έξω από ένα κατάστημα λιανικής πώλησης της Apple στο Χονγκ Κονγκ, 

Μάιος 2011

Επιστρέφουμε με τον τρόπο που ήρθαμε. Σύντομα βρίσκουμε μια έξοδο. Είναι πλέον  βράδυ όταν μπαίνουμε σε ένα ποτάμι χιλιάδων ατόμων και, με τα κεφάλια κάτω, κατευθυνόμαστε αργά στο σημείο ελέγχου ασφάλειας. Κανείς δεν βγάζει λέξη. Η έξοδος από το στοιχειωμένο τεράστιο εργοστάσιο είναι μια ανακούφιση, αλλά η διάθεση παραμένει. Όχι, δεν υπήρχαν παιδιά εργάτες με αιματοβαμμένα χέρια να ικετεύουν στα παράθυρα. Υπήρχαν πολλά πράγματα που θα παραβίαζαν σίγουρα τον Κώδικα Διοίκησης για την Ασφάλεια και την Υγεία των Η.Π.Α. – απροστάτευτοι εργάτες, ανοιχτή χημική διαρροή, αποσύνθεση, σκουριασμένες δομές και ούτω καθεξής – αλλά υπάρχουν πιθανώς πολλά πράγματα στα εργοστάσια των ΗΠΑ που θα παραβίαζαν τον Κώδικα Διοίκησης για την Ασφάλεια και την Υγεία. Η Apple μπορεί να έχει δίκιο όταν υποστηρίζει ότι οι εγκαταστάσεις αυτές είναι καλύτερες από κάποιες που υπάρχουν εκεί έξω. Η Foxconn δεν αποτελεί την στερεότυπη αντίληψή μας για ένα εργοστάσιο-κάτεργο. Αλλά υπήρχε μια διαφορετική ασχήμια. Για οποιονδήποτε λόγο – οι κανόνες που επιβάλλουν τη σιωπή στα εργοστάσια, η διάχυτη φήμη για τις τραγωδίες ή το γενικό αίσθημα δυσαρέσκειας που αποκαλύπτει το ίδιο το περιβάλλον – η Longhua ήταν ζοφερή, έως και αποπνικτικά υποτονική.

Όταν ξανακοιτάω τις φωτογραφίες, δεν βρίσκω ούτε μια με κάποιον να χαμογελά. Δεν φαίνεται να αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι άνθρωποι που υποβάλλονται σε υπερωρίες, σε επαναλαμβανόμενη εργασία και σκληρή διοίκηση ενδέχεται να αναπτύξουν ψυχολογικά προβλήματα. Το έντονο άγχος είναι αισθητό – συνυπάρχει με το περιβάλλον. Όπως δήλωσε ο Xu: «Δεν είναι καλό μέρος για ανθρώπους».

Πηγή: Guardian. Το διαβάσαμε στο nostimonimar.gr