Η οικονομία του πολέμου και της ειρήνης

Πόσο καλύτερα θα ήταν ο κόσμος αν σταματούσαμε να επενδύουμε στον πόλεμο και αντ’ αυτού επενδύαμε στην ειρήνη; Η απάντηση σε ευρώ είναι εκπληκτική.
Η Τάλια Χάγκερτι, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Οικονομίας και Ειρήνης (IPE με έδρα το Σίδνευ), απαντά στην Deutsche Welle πόσο κοστίζει ο πόλεμος και η ένοπλη βία ανά έτος και καταρρίπτει τον σχεδόν κοινό τόπο που θέλει τον πόλεμο να είναι προσοδοφόρος ακόμη και στην περίπτωση των λεγόμενων μεγάλων (στρατιωτικών) δυνάμεων.
Το ινστιτούτο έχει ποσοτικοποιήσει τον οικονομικό αντίκτυπο της βίας στην παγκόσμια οικονομία. Το 2016, οι άμεσες και έμμεσες δαπάνες βίας ανήλθαν σε περίπου 12.200.000 τρισεκατομμύρια ευρώ σε ισοτιμία αγοραστικής δύναμης (PPP), συμπεριλαμβανομένων των πολλαπλασιαστικών αποτελεσμάτων. Ο αριθμός αυτός περιλαμβάνει όχι μόνο το κόστος του πολέμου αλλά και άλλων μορφών βίας, όπως η τρομοκρατία, οι ανθρωποκτονίες και τα βίαια εγκλήματα.
Πως υπολογίζεται όμως το κόστος του πολέμου; Για παράδειγμα όταν ένας στρατιώτης τραυματίζεται στον πόλεμο, υπάρχουν άμεσες δαπάνες, όπως η ιατρική του περίθαλψη, και οι έμμεσες δαπάνες, όπως οι χαμένοι μισθοί στην περίπτωση κάποιας αναπηρίας του στρατιώτη. Ας υποθέσουμε ότι κοστίζει περίπου 86.000 ευρώ για να θεραπευτεί ένας τραυματισμένος στρατιώτης. Ο στρατιώτης χάνει μισθούς πέντε ετών από την αδυναμία του να εργαστεί, κάτι που κοστίζει επιπλέον 215.000 ευρώ. Κι αυτό δεν είναι το συνολικό κόστος καθώς τα χρήματα αυτά θα μπορούσαν να δαπανηθούν για κάτι παραγωγικό.
Την ίδια στιγμή, όταν κατασκευάζουμε μια βόμβα, αυτή - στο καλύτερο σενάριο - δεν θα χρησιμοποιηθεί ποτέ. Στο χειρότερο σενάριο, η βόμβα χρησιμοποιείται και καταστρέφει ανθρώπινο κεφάλαιο ή φυσικό κεφάλαιο. Συνήθως και τα δυο. Αν συγκρίνει κανείς την κατασκευή ηλεκτρονικών υπολογιστών, για παράδειγμα και πυροβόλων όπλων, τότε είναι εύκολο να καταλήξει πιο από τα δυο είναι οικονομικά πιο λογικό.

^{Οι παγκόσμιες δαπάνες οικοδόμησης ειρήνης υποβαθμίζονται από τις άμεσες οικονομικές απώλειες που προκύπτουν από τις συγκρούσεις. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Ινστιτούτου για την Οικονομία και την Ειρήνη, οι τρέχουσες δαπάνες για την πρόληψη των συγκρούσεων είναι λιγότερο από το 1% του κόστους των συνεπειών των συγκρούσεων. Aυτό το ποσοστό αναφέρεται στην Επίσημη Αναπτυξιακή Βοήθεια (ΕΒΑ ή ODA στα αγγλικά), δηλαδή στις ροές επίσημης χρηματοδότησης που παρέχονται από κυβερνήσεις για την προώθηση της παγκόσμιας ανάπτυξης.}
Είναι σχεδόν κοινός τόπος ότι ο πόλεμος ή η απειλή του πολέμου, είναι κάτι προσοδοφόρο για την οικονομία όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία ή άλλες χώρες με μεγάλο στρατό και μεγάλες εξαγωγές όπλων. Είναι όντως έτσι; Όχι. Ο πόλεμος είναι σίγουρα επικερδής για ορισμένο αριθμό επιχειρήσεων. Αλλά αυτή δεν είναι ολόκληρη η εικόνα.
Αυτές οι εθνικές οικονομίες ευημερούν μέσα στο πλαίσιο του παγκοσμιοποιημένου εμπορίου. Ο οικονομικός αντίκτυπος της βίας στην παγκόσμια οικονομία υπερβαίνει κατά πολύ αυτόν της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 2008, για παράδειγμα. Έτσι, αν θέλουμε να έχουμε ευημερούντα έθνη στον παγκοσμιοποιημένο κόσμο, πρέπει να μετρήσουμε την οικονομία κάθε χώρας και να κοιτάξουμε την τελική εικόνα κι όχι να μετρήσουμε απλώς την ευημερία μιας συγκεκριμένης χώρας ή ενός μόνο τομέα, όπως για παράδειγμα των εταιρειών της βιομηχανίας όπλων.

Δείτε τη συνέχεια του άρθρου