Η κρίση της Αριστεράς σε ολόκληρη την ΕΕ, του Rolf Gustavsson

«Λείπουν οι κοινές κατευθυντήριες γραμμές για μια ‘αναγέννηση της κοινωνίας της ευημερίας’» του Rolf Gustavsson στη Svenska Dagbladet.

O Gustavsson διαπιστώνει ότι - παρά την οικονομική κρίση - ο πολιτικός χάρτης της Ευρώπης είναι περισσότερο μπλε παρά κόκκινος, όπως και το γεγονός ότι τα σημαντικότερα όργανα της ΕΕ διοικούνται από πολιτικούς του χώρου της Δεξιάς: το Eυρωπαϊκό Συμβούλιο (Herman Van Rompuy), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (José Manuel Barroso) και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (Jercy Buzek).

Ολόκληρη η ανατολική και κεντρική Ευρώπη – με εξαίρεση τη Σλοβακία - έχουν συνασπισμούς αστικών κομμάτων, ενώ το ίδιο συμβαίνει και στη Σκανδιναβία -με εξαίρεση τη Νορβηγία – η οποία παραδοσιακά ανήκε στη σοσιαλδημοκρατία.

Στις επικείμενες εκλογές της 19ης Σεπτεμβρίου 2010 στη Σουηδία, όχι μόνο - όπως φαίνεται - θα νικήσει ο συνασπισμός των αστικών κομμάτων, αλλά οι Μετριοπαθείς θα πάρουν από τους σοσιαλδημοκράτες τον τίτλο του μεγαλύτερου κόμματος.

Έτσι σήμερα, η αριστερή διακυβέρνηση φαίνεται ότι είναι ένα φαινόμενο της νότιας Ευρώπης, με την Ισπανία, τη Πορτογαλία και την Ελλάδα, ως τα πιο σαφή παραδείγματα. Η εικόνα αυτή ίσως ενισχυθεί, εάν το σοσιαλιστικό κόμμα της Γαλλίας κερδίσει στις εκλογές του 2012. Τούτο, όμως, δεν είναι σίγουρο. Διότι, ακόμη κι εάν η διακυβέρνηση του Nicolas Sarkozy δέχεται ισχυρή κριτική, αυτό δεν σημαίνει αυτόματα τη νίκη της Αριστεράς.

Η βασική αιτία των προβλημάτων της Αριστεράς: στην εποχή του οικονομικού καπιταλισμού, η Αριστερά δεν έχει κάποιο κοινό πρόγραμμα.

Ιστορικά, το πρόγραμμα που έδινε στη σοσιαλδημοκρατία το προφίλ της, ήταν η οικοδόμηση της κοινωνίας της ευμάρειας - έτσι όπως τη διαμόρφωναν τα διάφορα κράτη. Η διαμόρφωση, η ρύθμιση και ο καθορισμός των συνιστωσών της κοινωνίας της ευμάρειας καθορίζονταν σε εθνικό επίπεδο. Την κοινωνική ασφάλιση, την πολιτική για την αγορά εργασίας και την εκπαίδευση, την ιατρική περίθαλψη και την πρόνοια - τα φροντίζει η κάθε χώρα, όπως νομίζει.

Έτσι, ο τρόπος εξασφάλισης της κοινωνίας της ευμάρειας στην Ευρώπη, είναι κατακερματισμένος. Δηλαδή, ενώ οι επιμέρους αγορές είναι ενωμένες παρουσιάζοντας μία συνάφεια, τα συστήματα εξασφάλισης της ευμάρειας είναι διασπασμένα.

Η ρητορική της διεθνούς αλληλεγγύης που θα ένωνε την Αριστερά ζει ακόμη. Όμως, η αποτύπωση της στη πράξη, σε ένα συγκεκριμένο κοινό πρόγραμμα, φαίνεται να είναι δύσκολη. Πριν δέκα χρόνια, όταν η ΕΕ διοικείτο εξ ολοκλήρου σχεδόν από την Αριστερά, η ιδέα της διεθνούς αλληλεγγύης μεταφράστηκε σε μια μάλλον περιορισμένη προσπάθεια για έναν «ήπιο συντονισμό». Η εναρμόνιση των συστημάτων κοινωνικής ευμάρειας ήταν πρακτικά και πολιτικά αδύνατη.

Το ευρωπαϊκό παράδοξο είναι ότι από τη μια πλευρά, η Ευρώπη είναι οικονομικά και νομισματικά ενωμένη και οι χώρες της αμοιβαία αλληλοεξαρτώμενες και από την άλλη πλευρά, η ίδια Ευρώπη είναι πολιτικά και κοινωνικά διασπασμένη στα κράτη που την αποτελούν.

Ο Δανός, σοσιαλδημοκράτης, πρώην πρωθυπουργός, κ. Rasmussen, έχει ασχοληθεί εκτενώς με το ερώτημα, πώς η πολιτική θα μπορούσε να εξισορροπήσει τον παγκοσμιοποιημένο οικονομικό καπιταλισμό. Και αυτό που προτείνει είναι η “αναγέννηση της κοινωνίας της ευμάρειας.

Και αυτό είναι το αληθινό πρόβλημα της Aριστεράς. Είναι δυνατό να εξελιχθεί η ιδέα της κοινωνικής ευμάρειας σε ευρωπαϊκό επίπεδο; Μπορεί να μεταφραστεί σε ένα πειστικό και πέραν των εθνικών συνόρων πρόγραμμα για μια ευρωπαϊκή κοινωνία της ευμάρειας; Κάτι τέτοιο θα απαιτούσε μια βασική και πέραν των εθνικών συνόρων αλληλεγγύη. H μήπως η Ευρώπη είναι σε μεγάλο βαθμό διασπασμένη σε διάφορα εθνικά συστήματα διακυβέρνησης; Στη περίπτωση αυτή, η Aριστερά δεν στερείται μόνο ισχυρών πολιτικών, αλλά και ενός κοινού προγράμματος που θα τη χαρακτηρίζει και θα τη διαφοροποιεί.

Παπούτσι κατά του Γ. Παπανδρέου στη ΔΕΘ

Παπούτσι κατά του πρωθυπουργού πέταξε ένας 49χρονος άντρας στη Θεσσαλονίκη, την ώρα που ο Γ. Παπανδρέου αποχωρούσε από τις εγκαταστάσεις της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης. Το παπούτσι δεν πέτυχε τελικά τον πρωθυπουργό, αλλά κάποιον άλλον που βρισκόταν στο χώρο. Αμέσως, ο δράστης ακινητοποιήθηκε από την αστυνομία και συνελήφθη.

«Είσαι προδότης, δεν είσαι πατριώτης» φώναξε ο άντρας, την ώρα που πετούσε το παπούτσι. Όπως μεταδίδει το enet.gr, αυτόπτες μάρτυρες δήλωσαν ότι ο δράστης πριν προχωρήσει στην πράξη του φώναξε «Ενιαίο Πατριωτικό Μέτωπο», ενώ κατά την ακινητοποίηση του από τους αστυνομικούς της προσωπικής συνοδείας του πρωθυπουργού φέρεται ότι ανέφερε «είναι χούντα, μας παίρνουν τα σπίτια».

Οι αστυνομικοί συνέλαβαν και την κόρη του 49χρονου, η οποία βρισκόταν σε μικρή απόσταση από το σημείο, όπου σημειώθηκε το περιστατικό. Οι συλληφθέντες οδηγήθηκαν στο Α.Τ. Λευκού Πύργου, ενώ λίγο αργότερα αφέθηκαν ελεύθεροι καθώς δεν κινήθηκε κάποια ποινική διαδικασία εναντίον τους.

Ο 49χρονος ακτινολόγος δήλωσε μέλος του Εθνικού Πατριωτικού Μετώπου -συντονιστής του γραφείου στη Θεσσαλονίκη. Όπως εξήγησε, πέταξε το παπούτσι ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τα οικονομικά μέτρα της κυβέρνησης.

Μνημόνιο Νο 2 ή χρεοκοπία της Ελλάδας...

Πέσατε θύματα αγαπητοί της κυβέρνησης! Το καλό προσωπάκι των δανειστών σας έχει πλέον αλλάξει! Τώρα σας έχουν στον "τουρβά". Φωνές και απόψεις τύπου "ΛΙΑΝΗ" υπήρχαν εξ' αρχής στο ΠΑΣΟΚ αλλά τώρα πλέον θα ακούγονται πιο συχνά! Μην ανησυχείτε! Το πράξατε το χρέος σας! Να δω απο δω και πέρα πως θα δικαιολογείστε στον κόσμο! Τώρα που "στραγγίξατε" τον μικρό και τον "μικρομεσσαίο" και τίποτα δεν καταφέρατε, να δω τι άλλο θα κάνετε! Αίσχος κύριοι! Τώρα πια δεν σας μένει από το να στρώσετε "κ..." που λέει και ο Λαός! Ο Ασβός

Ένα δεύτερο μνημόνιο για διεθνή δανεισμό και μετά το 2014 είναι πιθανό να χρειασθεί να διαπραγματευθεί η ελληνική κυβέρνηση ήδη μέσα στο 2011 για να αποφευχθεί η χρεοκοπία και αναδιάρθρωση χρέους το 2012, υπό το βάρος της διαφαινόμενης αδυναμίας της χώρας να επιστρέψει στη διεθνή αγορά. Το spread των ελληνικών 10ετών ομολόγων εκτινάχθηκε χθες κοντά στις 1.000 μονάδες βάσης, αντανακλώντας την απροθυμία των αγορών να πεισθούν, ότι η Ελλάδα θα μπορέσει μεσοπρόθεσμα να «σηκώσει» το βαρύ φορτίου του εθνικού χρέους.

Την ανάγκη χρονικής και ποσοτικής επέκτασης της διεθνούς συμφωνίας δανεισμού της χώρας αναγνωρίζουν σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις όλο και περισσότερα στελέχη της τραπεζικής αγοράς. «Ύστερα από μια διεθνή συμφωνία διάσωσης μεγάλης εμβέλειας και αρκετούς μήνες σκληρών δημοσιονομικών μέτρων, το μήνυμα από τα spread είναι τουλάχιστον απογοητευτικό», εκτιμά σύμβουλος διαχείρισης κεφαλαίων μεγάλης ευρωπαϊκής τράπεζας, «καθώς έχουμε ήδη επιστρέψει στο ίδιο σημείο που βρισκόμαστε πριν τη διεθνή συμφωνία χρηματοδότησης».

Σύμφωνα με πληροφορίες, στο κυβερνητικό παρασκήνιο, αλλά και στους κόλπους της τρόικας, αρχίζει να ωριμάζει η σκέψη, ότι μέσα στον επόμενο χρόνο, αφού οριστικοποιηθούν τα στοιχεία που θα δείχνουν σχετική επιτυχία σε ό,τι αφορά την επίτευξη του στόχου για το έλλειμμα, η κυβέρνηση θα μπει σε μια διαπραγμάτευση για ριζική αναθεώρηση του μνημονίου, αν μέχρι τότε δεν υπάρξει σαφής αναστροφή τάσεων στις αγορές, που ασφαλώς προϋποθέτει ότι θα προηγηθούν σημαντικές κινήσεις αναβάθμισης της πιστοληπτικής αξιολόγησης της χώρας από τους διεθνείς οίκους, που θα φέρουν «φρέσκο χρήμα» στα ελληνικά ομόλογα.

Τραπεζικές πηγές εκτιμούν, ότι αν οι αγορές διολισθήσουν σε μια χειρότερη αναταραχή τους επόμενους μήνες, λόγω της διεθνούς οικονομικής επιβράδυνσης, θα γίνει ακόμη δυσκολότερη η προσπάθεια της Ελλάδας να «χτυπήσει την πόρτα τους» το 2012, όπως προβλέπεται στο μνημόνιο δανεισμού, για να διαθέσει μακροχρόνιας διάρκειας τίτλους.

Με δεδομένα τα σοβαρά προβλήματα των ευρωπαϊκών τραπεζών, με πρώτες τις γερμανικές, που φαίνεται ότι αντιμετωπίζουν σοβαρότατα προβλήματα φερεγγυότητας, οι ηγετικές δυνάμεις της Ευρωζώνης θα υποχρεωθούν να κινηθούν προληπτικά μέσα στο 2011, για να αποτρέψουν ένα νέο ελληνικό θρίλερ στις αγορές, με απρόβλεπτες συνέπειες. Αν, δηλαδή, διαφανεί ότι η Ελλάδα θα είναι αδύνατο να χρηματοδοτηθεί το 2012, με συνέπεια να μην επαρκούν τα 110 δις. ευρώ του αρχικού «πακέτου», οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα είναι υποχρεωμένοι να προβλέψουν νέα χρηματοδοτική ενίσχυση της Ελλάδας, για να αποφευχθεί μια στάση πληρωμών με καταστροφικές συνέπειες για τις τράπεζες.

Η διαφαινόμενη στον ορίζοντα νέα ευρωπαϊκή διαπραγμάτευση για τη διάσωση της Ελλάδας από την… οργή των αγορών φαίνεται ότι δημιουργεί όλο και πιο ισχυρές «φυγόκεντρες δυνάμεις» στο πολιτικό σκηνικό της Ευρώπης. Είναι χαρακτηριστικό, ότι η Σλοβακία, η μοναδική χώρα που έχει ήδη αποσύρει τη συμμετοχή της από το «πακέτο» των 110 δις. ευρώ, παρά τις έντονες πιέσεις και ανοικτές απειλές από την Κομισιόν ανεβάζει τους τόνους της άρνησης να καταβάλλει έστω και ένα ευρώ για τη διάσωση της χώρας μας.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Σλοβακίας Μίκουλας Ντζουρίντα δήλωσε χθες στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP), ότι «η βοήθεια προς την Ελλάδα είναι ένας ευφημισμός. Πρόκειται για την διάσωση των κερδών των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών εμπορικών τραπεζών. Πρόκειται στην πραγματικότητα για μια αλληλεγγύη των ανθρώπων που εργάζονται τίμια και πληρώνουν φόρους, προς τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές τράπεζες, ώστε να μπορέσουν να συνεχίσουν να συμπεριφέρονται με ανεύθυνο τρόπο».

Τα στοιχεία απογοητεύουν…

Η νέα συζήτηση για τον κίνδυνο χρεοκοπίας της Ελλάδας ασφαλώς και δεν άνοιξε τυχαία. Αν η ικανότητα μιας χώρας να εξυπηρετήσει το χρέος της εξαρτάται από το ύψος του χρέους και το ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας, οι ειδήσεις που φθάνουν στα διεθνή χρηματοοικονομικά κέντρα για αυτές τις δύο κρίσιμες παραμέτρους είναι άκρως απογοητευτικές:

Ο Γερμανός επικεφαλής της Eurostat προανήγγειλε μέσω του Bloomberg, ότι στην εξαμηνιαία έκθεση που θα δοθεί στη δημοσιότητα στις 22 Οκτωβρίου θα πρέπει να αναμένεται μια «γερή» αναπροσαρμογή του ελληνικού χρέους. Η Eurostat είναι αποφασισμένη να ελέγξει όλες τις συμφωνίες swap που έχει κλείσει η Αθήνα με ξένες τράπεζες, να καταγράψει όλα τα ποσά που δεν έχουν εμφανισθεί ως χρέη και να τα προσθέσει στο ογκώδες ελληνικό χρέος. Αυτή η άσκηση εντοπισμού κρυφών χρεών αναμένεται να προσθέσει τουλάχιστον 7 δις. ευρώ στο χρέος, δηλαδή να το αυξήσει σχεδόν κατά 3% του ΑΕΠ. Εξάλλου, μέχρι το τέλος του χρόνου στο ελληνικό χρέος θα προστεθούν αρκετά ακόμη κρυφά χρέη, καθώς μόλις τώρα προχωρά η διαδικασία καταγραφής και αναγνώρισης υποχρεώσεων στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, η οποία είναι άγνωστο πού ακριβώς θα οδηγήσει, γι’ αυτό και μονίμως στις τελευταίες εκθέσεις της Κομισιόν και του ΔΝΤ υπογραμμίζεται η έλλειψη επαρκών στατιστικών στοιχείων για τους δήμους, τα ασφαλιστικά ταμεία, τα νοσοκομεία κ.α.

Τα τελευταία στοιχεία για την ύφεση στην Ελλάδα (μείωση του ΑΕΠ 3,7% το δεύτερο τρίμηνο του έτους), παρότι χαρακτηρίζονται ως αναμενόμενα από το υπουργείο Οικονομικών, δημιουργούν σοβαρές ανησυχίες διεθνές, καθώς αποδεικνύουν ότι η χώρα βυθίζεται σε πολύ σοβαρή ύφεση, που θα εμφανιζόταν σε πλήρη διάσταση, αν οι στρεβλώσεις στην αγορά και οι πρόσθετοι φόροι στην κατανάλωση δεν συντηρούσαν σε επίπεδα μακράν των στόχων του μνημονίου τον πληθωρισμό (5,5% τον Αύγουστο). Η «βουτιά» των επενδύσεων κατά 18,6% και της κατανάλωσης κατά 5,1%, πιστοποιούν ότι τα «βαριά» δημοσιονομικά μέτρα δημιουργούν μια άκρως αρνητική δυναμική στην πραγματική οικονομία, που πρόσφατα ο επικεφαλής του γερμανικού οικονομικού ινστιτούτου Ifo προέβλεψε ότι αργά ή γρήγορα θα βυθίζουν τη χώρα σε σοβαρή κοινωνική και πολιτική αναταραχή. Ακόμη πιο απαισιόδοξα είναι τα συμπεράσματα που εξάγοντα από την ανάγνωση των εκτιμήσεων για το ΑΕΠ με την προσέγγιση της παραγωγής. Η συνολική ακαθάριστη προστιθέμενη αξία (μισθοί και κέρδη) παρουσίασε μείωση κατά 6,3% το δεύτερο τρίμηνο σε ετήσια βάση, με πραγματική πανωλεθρία στον άλλοτε ακμαίο τομέα των κατασκευών (-24,7%). Σε τρέχουσες τιμές, οι αμοιβές των απασχολουμένων μειώθηκαν κατά 3,9% σε ετήσια βάση.

Αυτά τα στοιχεία για το χρέος και την ανάπτυξη δεν περνούν στα διεθνή χρηματοοικονομικά κέντρα απαρατήρητα, ενώ αντίθετα απαρατήρητες περνούν οι συνεχείς άκρως αισιόδοξες τοποθετήσεις των στελεχών του ελληνικού οικονομικού επιτελείου. Γι’ αυτό και τα spread υποδηλώνουν, ότι ο κλοιός του αποκλεισμού της χώρας από τα διεθνή οικονομικά κέντρα σφίγγει, αντί να χαλαρώνει, όσο η κυβέρνηση πανηγυρίζει για την επιτυχημένη εφαρμογή της «συνταγής» του μνημονίου…