Για τον βομβαρδισμό της Γιουγκοσλαβίας – 20 χρόνια μετά: Ο απόηχος ενός «παραδειγματικού» πολέμου

Η γέφυρα της Ελευθερίας στο Νόβι Σαντ μετά βομβιστική επίθεση στο ΝΑΤΟ 

1999

«Ειρηνευτικός διάλογος» με προαποφασισμένο τέλος μεταξύ Σέρβων και Κοσσοβάρων στο Ραμπουγέ της Γαλλίας τον Φεβρουάριο.
Πρωταγωνίστρια η υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μαντλίν Ολμπράιτ. Με συνεχείς προκλήσεις, οδηγεί μεθοδικά σε αδιέξοδο αφού, όπως αποκαλύφθηκε αργότερα, όλες οι προετοιμασίες για τους βομβαρδισμούς είχαν ήδη ολοκληρωθεί από το καλοκαίρι του 1998.
Στα τέλη Φεβρουαρίου, οι Σέρβοι αποσύρονται τελικά από τις συνομιλίες.
Στις 12 Μαρτίου Τσεχία, Πολωνία και Ουγγαρία μπαίνουν εσπευσμένα στο ΝΑΤΟ.
Στις 24 Μαρτίου ξεκινούν οι βομβαρδισμοί με πρόσχημα το δικαίωνα των Αλβανών Κοσσοβάρων στην αυτοδιάθεση. Οι ΗΠΑ ηγούνται της επίθεσης με πρόθυμους συμμάχους τις Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία και άλλα κράτη του ΝΑΤΟ.
Στην Ελλάδα, η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ και Κ. Σημίτη συντάσσεται και παρέχει κάθε είδους πολιτική και στρατιωτική διευκόλυνση.
Σε 11 βδομάδες, περισσότερα από χίλια πολεμικά αεροσκάφη εκτοξεύουν συνολικά 420.000 βλήματα και βόμβες, ενώ τα νατοϊκά πλοία στην Αδριατική 1.300 πυραύλους τύπου Κρουζ. Δεκάδες χιλιάδες βόμβες διασποράς προκάλεσαν τους περισσότερους θανάτους μεταξύ των αμάχων, ενώ τα βλήματα με απεμπλουτισμένο ουράνιο προξένησαν τεράστια καταστροφή.
Οι σερβικές αρχές υπολογίζουν σε 2.500 τους νεκρούς, εκ των οποίων περίπου 1.000 ένστολοι, και σε 12.500 τους τραυματίες, μεταξύ των οποίων 2.700 παιδιά. Ανεξάρτητες πηγές ανεβάζουν τον αριθμό των νεκρών σε 4.000.
Δεκάδες «λάθη» των νατοϊκών καθιερώνουν τον όρο «παράπλευρες απώλειες». Χαρακτηριστικοί ήταν οι βομβαρδισμοί κονβόι προσφύγων, αλλά και ξένων πρεσβειών.
Η υλική καταστροφή εκτιμάται σε δεκάδες έως και εκατό δισεκατομμύρια δολάρια. Καταστράφηκαν 25.000 κτίρια, μεταξύ των οποίων τα κυβερνητικά κτίρια, οργανισμοί, η δημόσια τηλεόραση κ.λπ., όλες οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις, 14 αεροδρόμια, δύο διυλιστήρια, εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής, σχεδόν όλα τα εργοστάσια της χώρας. Όπως και 44 μεγάλες γέφυρες και τεράστιο τμήμα του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου.
Οι πολίτες της Γιουγκοσλαβίας επιδεικνύουν ισχυρό φρόνημα. Συνεχίζουν με κάθε τρόπο την κοινωνική και πολιτιστική ζωή, συγκεντρώνονται κατά εκατοντάδες σε γέφυρες και κτίρια, αντιστέκονται με κάθε τρόπο στη διάλυση της χώρας τους.
Στην Ευρώπη, σημειώνονται αρκετές αντιδράσεις, αν και οι περισσότερες επίσημες αριστερές δυνάμεις, και φυσικά οι σοσιαλδημοκράτες και η Κεντροαριστερά, στηρίζουν την επίθεση, αναπαράγοντας τα επιχειρήματα των ΗΠΑ περί «ανθρωπιστικών βομβαρδισμών». Χαρακτηριστικότερη η στάση της κεντροαριστερής κυβέρνησης του πρώην κομμουνιστή Ντ’ Αλέμα στην Ιταλία.
Στην Ελλάδα, η καταδίκη του πολέμου είναι πάνδημη. Όλος ο λαός καταδικάζει τους βομβαρδισμούς. Στις δημοσκοπήσεις τα ποσοστά πολιτών που τάσσονται κατά του πολέμου είναι της τάξης του 95%. Σημειώνονται μεγάλες διαδηλώσεις και κάθε είδους αντιδράσεις χιλιάδων πολιτών, πολιτικών κομμάτων και οργανώσεων, μαζικών φορέων, αλλά και ένστολων.
Στις 9 Ιουνίου υπογράφεται στο Κουμάνοβο συμφωνία με την οποία σταματούν οι βομβαρδισμοί.
Το Κόσσοβο μετατρέπεται σε κανονικό προτεκτοράτο με διοίκηση του ΟΗΕ, αλλά και σε μεγάλη στρατιωτική βάση του ΝΑΤΟ. Αργότερα, το 2008, θα ανακηρύξει μονομερώς την ανεξαρτησία του από τη Σερβία.

2000

Ανατρέπεται η κυβέρνηση Μιλόσεβιτς. Και νέος «Αλβανικός Απελευθερωτικός Στρατός», αυτή τη φορά στη σερβική κοιλάδα του Πρέσεβο, αλλά η δράση του δεν ενθαρρύνεται περισσότερο, αφού έχουν ήδη επέλθει πολιτικές αλλαγές, ενώ το βλέμμα των ΗΠΑ στρέφεται κυρίως προς το Ιράκ και τη Μέση Ανατολή.

2001

Τον Φεβρουάριο ξεσπά ένοπλη σύρραξη στις δυτικές περιοχές της ΠΓΔΜ μεταξύ κυβερνητικών και «Εθνικού Απελευθερωτικού Στρατού». Τερματίζεται με τη Συμφωνία της Οχρίδας τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς.

Πηγές
 https://edromos.gr/gia-ton-vomvardismo-tis-giougkoslavias-20-chronia-meta/?fbclid=IwAR3wMLkW-thRqhGeuX-UCRpar1ru5EYm0fjT6ddlfWnjCDwDr_Hh7tT5EfE

 https://sputniknews.gr/fotografies/201903232658907-nato-giougkoslavia-vomvardismoi-egklima/

Η κλιματική αλλαγή απειλεί να «εξαφανίσει» και τις Κυκλάδες σύμφωνα με το National Geographic

Τις επιπτώσεις που θα φέρει στη στεριά η κλιματική αλλαγή με την άνοδο του επιπέδου της θάλασσας, παρουσιάζει χάρτης της National Geographic.

Το National Geographic χαρτογράφησε τις επιπτώσεις που θα έχει σε κάθε ήπειρο το ενδεχόμενο το επίπεδο της θάλασσας να ξεπεράσει τα 66 μέτρα σε ύψος, περιγράφοντας και ένα σενάριο κάθε άλλο παρά ευοίωνο και για την Ελλάδα.
Οι χώρες που βρίσκονται κοντά στον Βόρειο και Νότιο Πόλο απειλούνται με αφανισμό, με την Αφρική να εμφανίζεται πιο τυχερή επειδή έχει αλλάξει η μορφολογία της.
Όσον αφορά στην Ευρώπη, πόλεις όπως το Άμστερνταμ, η Ρίγα, το Λονδίνο και η Βενετία θα «πνιγούν», το μεγαλύτερο μέρος της Δανίας θα εξαφανιστεί όπως και τα περισσότερα νησιά του Αιγαίου, τα οποία θα βυθιστούν κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Όσον αφορά στην Αμερική, οι αλλαγές στην ανατολική ακτή θα είναι θεαματικές, καθώς περιοχές όπως το Μαϊάμι, η Νέα Υόρκη και η Νέα Ορλεάνη θα ζήσουν στιγμές που έχουμε δει στην ταινία «Μετά την επόμενη μέρα».

Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής - video

Στον χάρτη που προηγήθηκε, είναι εμφανές ότι λείπουν σχεδόν όλες οι Κυκλάδες που σύμφωνα με την έρευνα βρίσκονται στο επίκεντρο της κλιματικής αλλαγής και απειλούνται προς εξαφάνιση.

Πού βρίσκεται ο φασισμός και πώς αντιμετωπίζεται

"Δεν είναι οι ιδέες και οι αξίες που μας λείπουν για να πολεμήσουμε τον φασισμό. Είναι ο δυναμισμός των ιδεών και των αξιών αυτών που πρέπει να αναζωογονήσουμε"

Πέντε χρόνια μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσα και την παλαϊκή αντιφασιστική κατακραυγή, οι καταστάσεις μάς υποχρεώνουν να δούμε κατά πρόσωπο την πραγματικότητα. Ο φασισμός είναι εδώ, ζει ανάμεσά μας, καταφέρνει να δημιουργεί μαζικές καταστάσεις, να μεταμφιέζεται σε “πατριωτισμό”, να κινητοποιεί νέους ανθρώπους, να σέρνει πίσω του τμήματα της Δεξιάς αλλά και της απολίτικης μάζας, να βρίσκει χώρο στα κατεστημένα ΜΜΕ που γοητεύονται από τον επιθετικό λαϊκισμό του. Οι ευθύνες της Νέας Δημοκρατίας, η οποία χαϊδεύει τον ακροδεξιό χώρο γιατί δεν μπορεί να τον διεκδικήσει ηγεμονικά, είναι βαρύτατες. Όμως η πολιτική αντιπαράθεση και ο καταλογισμός ευθυνών γύρω από το ζήτημα είναι μόνο μια μικρή πλευρά του προβλήματος. Το ερώτημα πάνω στο οποίο χρειάζεται να σκεφτούμε είναι: πού βρίσκεται ο φασισμός και πώς αντιμετωπίζεται;
*
Το πού φύεται και ανθίζει σήμερα η Ακροδεξιά στις σύγχρονες κοινωνίες το ξέρουμε ήδη. Η Ακροδεξιά αναδύεται από την πολιτική απάθεια, τα “όλοι ίδιοι είναι”, “όλοι οι πολιτικοί είναι ψεύτες”, “όλοι οι πολιτικοί είναι προδότες”. Αναδύεται από τη λογική του φιλήσυχου μικροαστισμού που πιστεύει ότι ο Παπαδόπουλος έκανε δρόμους, ότι κάθε ξένος είναι απειλή και ότι η δημοκρατία είναι χάος, αυθαιρεσία και κατάχρηση δικαιωμάτων. Τις εποχές της ανάπτυξης, που ο πολύς κόσμος ζούσε επίσης κάτω από τις ανάγκες του, αλλά είχε τουλάχιστον κάποιες ατομικές προσδοκίες, το ρεύμα αυτό, χειραγωγούμενο από τα δελτία ειδήσεων και τη σκουπιδοτηλεόραση, διοχετευόταν πιο εύκολα στα κόμματα εξουσίας και στο πελατειακό κράτος. Σήμερα τα πράγματα είναι διαφορετικά: η αντιπολιτική έχει γίνει σαφώς πιο βίαιη και επιθετική - και ακόμα περισσότερο ανεξέλεγκτη. Η εχθρότητά της προς κάθε μορφή κοινωνικής ευαισθησίας, δραστηριοποίησης και αλληλεγγύης παραμένει ζωντανή, ενώ τα κανάλια που διοχέτευαν την απάθεια στα κόμματα του παλιού συστήματος εξουσίας έχουν γκρεμιστεί.
*
Ακόμα, η Ακροδεξιά βρίσκεται στην Ιστορία και στον τρόπο με τον οποίο διδάσκεται. Και δεν εννοούμε την παράδοση και τους απελευθερωτικούς αγώνες του λαού μας. Δεκαετίες μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας στον τόπο μας, το αντιδραστικό εκπαιδευτικό δόγμα είναι ακόμα ισχυρό και αποτελεί ένα είδος κατεστημένου. Η κριτική σκέψη έχει εξαλειφθεί από την ύλη των βιβλίων και οι κοινωνικές και πολιτικές αντιθέσεις, που χαρακτηρίζουν κάθε περίοδο της Ιστορίας μας, θεωρείται επιβλαβές να διδάσκονται στις σχολικές αίθουσες. Τα παιδιά πρέπει να μαθαίνουν ότι το έθνος μας είναι μια συμπαγής οντότητα με αδιατάρακτη ιστορική συνέχεια, ότι η ιστορική του αποστολή στον κόσμο είναι ξεχωριστή από όλων των υπολοίπων, ότι όλοι οι πόλεμοι που έκανε ήταν δίκαιοι, ότι η σημαία μας είναι ιερότερη από τις άλλες και ότι οι εχθροί μας είναι αιώνιοι, δειλοί και απολίτιστοι. Και αυτά τα τεταρτοαυγουστιανά και μετεμφυλιακά ταμπού είναι βαθιά ριζωμένα, όχι πια μόνο στην εκπαίδευση, όπου η αλήθεια είναι ότι έχουν γίνει και γίνονται εκσυγχρονιστικές προσπάθειες, αλλά σε ολόκληρη τη συντηρητική κοινωνία. Η ελάχιστη πρόθεση όχι να τα απορρίψεις, αλλά να τα εμπλουτίσεις με μια ιδέα πιο σύνθετης σκέψης θεωρείται “εθνομηδενισμός”.
Η Ακροδεξιά βρίσκεται και στη μαζική κουλτούρα. Στη φιλοσοφία των τριτοδεύτερων ταινιών και βίντεο γκέιμς ότι οι νόμοι υπάρχουν για να προστατεύουν τους κακούς. Ότι κάθε συνεπής υπερασπιστής του νόμου και της τάξης χρειάζεται μια γενναία υπέρβαση καθήκοντος και άφθονες κλωτσιές στη μούρη των κακών για να κάνει αποτελεσματικά τη δουλειά του. Ότι οι μεγάλοι πόλεμοι κερδίζονται από εύψυχα και γυμνασμένα κομάντα που σκοτώνουν τους απρόσωπους ηλίθιους εχθρούς σαν τις μύγες. Αλλά, πολύ περισσότερο, βρίσκεται στην αίσθηση ανωτερότητας που σου δημιουργεί η φαντασίωση ότι μπορείς να ασκήσεις όση βία γουστάρεις σε κάποιον που δεν χωνεύεις χωρίς ο ίδιος να πάθεις ούτε γρατζουνιά. Αυτό δηλαδή που κάνουν οι φασίστες στους δρόμους, όταν επιτίθενται είκοσι προς έναν σε ανυπεράσπιστους ανθρώπους. Και φυσικά η Ακροδεξιά βρίσκεται στα γήπεδα, στις εξέδρες των φανατικών, που ζουν για να ανοίξουν τα κεφάλια των αντιπάλων τους την επόμενη Κυριακή και να επιβεβαιώσουν τη μαχητική τους ανωτερότητα.
Τέλος, η Ακροδεξιά τροφοδοτείται από την κοινωνική κρίση. Όταν ξέρεις ότι το να μορφωθείς και να εργαστείς μπορεί να σου αλλάξει τη ζωή προς το καλύτερο, έχεις σημαντικά λιγότερες πιθανότητες να κοινωνικοποιηθείς μέσα από τον φασισμό. Αλλά αυτό σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί δικαιολογία. Υπάρχουν και θα υπάρχουν πάντοτε οι άνθρωποι που απορρίπτουν και θα απορρίπτουν τον φασισμό και που τον πολεμάνε ξεκάθαρα, χωρίς αστερίσκους και χωρίς συμψηφισμούς, όποιες κι αν είναι οι συνθήκες της ζωής τους. Κι αυτοί αποτελούν την ελπίδα της κοινωνίας μας. Ωστόσο, δεν επιτρέπεται να αγνοήσουμε το νέο δεδομένο που εισήγαγε η κρίση: την ευκολία με την οποία η Ακροδεξιά μετασχηματίζεται σε ανοιχτό και απροκάλυπτο φασισμό.
*
Οι αναλογίες του σημερινού φασισμού με τον φασισμό και τον ναζισμό της δεκαετίας του ’30 δεν προσφέρονται για να αναλύσουμε την κατάσταση. Οι τύποι με τις αρβύλες ούτε κάποιου είδους γενετική υπεροχή της φυλής μας μπορούν να υποστηρίξουν, ούτε να επιβάλουν τον αρχηγό τους ως αδιαφιλονίκητου ηγέτη του κράτους και του έθνους. Και δεν έχει νόημα να εξηγούμε με υπομονή στα παιδιά ότι ο Χίτλερ έκανε τους ανθρώπους σαπούνια, διότι αυτό το ξέρουν όλοι. Δεν έχει νόημα να επιμένουμε σε ηθικές αξίες και αρχές που έχουν ήδη απορρίψει ελπίζοντας ότι θα το ξανασκεφτούν. Ούτε το περίφημο “δεν είναι όλοι αυτοί φασίστες” βοηθά, γιατί το πραγματικό πρόβλημα είναι τα αποτελέσματα της δράσης του φασισμού και όχι το πόσοι είναι αυτοί που δεν τους ενοχλεί να τους λες φασίστες. Τι πρέπει να γίνει λοιπόν;
Ο φασισμός αντιμετωπίζεται αν του κόψεις το οξυγόνο. Και ο τρόπος να του κόψεις το οξυγόνο είναι να δημιουργείς παντού και διαρκώς ισχυρά αντιφασιστικά πρότυπα. Πρότυπα που θα υπερασπίζονται το ουσιαστικό περιεχόμενο της δημοκρατίας και της κριτικής σκέψης, την αυτοεκτίμηση που δίνει στους νέους ανθρώπους η ενεργητική άρνηση του φόβου, του μίσους και της βίας απέναντι στους πιο αδύναμους. Πρότυπα που δίνουν αξία στην κοινωνική δράση, τη συλλογικότητα και την αλληλεγγύη και τις καθιστούν κάτι πιο ουσιαστικό από πεδία εργαλειακής πολιτικής και ξύλινα διακηρυκτικά στερεότυπα.
Δεν είναι οι ιδέες και οι αξίες που μας λείπουν για να πολεμήσουμε τον φασισμό. Είναι ο δυναμισμός των ιδεών και των αξιών αυτών που πρέπει να αναζωογονήσουμε.

Δημοσιεύτηκε στην Αυγή