Οι ιδεολογικές προϋποθέσεις της ανασυγκρότησης του ΣΥΡΙΖΑ

Θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια δυνητικά ριζοσπαστική στιγμή. Ο κόσμος βρίσκεται ιστορικά στην κορυφή, κυρίως τεχνολογικά, των ανθρώπινων ικανοτήτων και δυνατοτήτων. Ο πλανήτης όμως υπερθερμαίνεται λόγω της κλιματικής αλλαγής, οι ανισότητες κάθε είδους διογκώνονται, οι οικονομικοί πόλεμοι ανακύπτουν εκ νέου και ο μισαλλόδοξος εθνικισμός βρίσκεται σε άνοδο. Βρισκόμαστε, λοιπόν, μπροστά σε ένα σταυροδρόμι. Εάν θέλουμε να εγγυηθούμε ένα βιώσιμο κόσμο για εμάς και τις μελλοντικές γενιές, δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να αποδεχόμαστε τη συνθήκη της ήττας. Ούτε, όμως, μπορούμε να νικήσουμε, αν οι πολιτικές μας είναι υπερβολικά επιφυλακτικές αναφορικά με τις αιτίες των προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε και τους τρόπους υπέρβασής τους. Η απάντηση στον στόχο της όποιας πολιτικής και κοινωνικής διεύρυνσης και συμπαράταξης των προοδευτικών δυνάμεων δεν μπορεί παρά να είναι ένας ριζοσπαστικός προοδευτισμός (…)
Αν όμως ο κόσμος είναι πράγματι στη μέχρι τώρα ιστορικά κορυφή των ανθρώπινων ικανοτήτων και δυνατοτήτων, γιατί τόσοι πολλοί άνθρωποι υποστηρίζουν μια πιο αντιδραστική άποψη; Υπάρχουν δύο βασικοί λόγοι. Ο πρώτος είναι ο συστημικός περιορισμός. Το υπάρχον οικονομικο-πολιτικό σύστημα συγκροτείται καταρχήν ως ένα σύστημα οιονεί κοινωνικού αποκλεισμού, που διαιρεί τους ανθρώπους βάσει ατομικού πλούτου και αποκλείει τους έχοντες περιορισμένες ή ανύπαρκτες προσόδους. Ένα τέτοιο σύστημα είναι βέβαια μη ικανό να επιτρέψει την ολιστική πραγμάτωση των δυνατοτήτων των ανθρώπινων κοινωνιών. Ο δεύτερος βασικός λόγος έγκειται στη σύνθετη σχέση μεταξύ της κοινωνικής ανάπτυξης και της ιστορίας της ιδεολογικής εκπροσώπησής της. Η ιδεολογία της σταθερής, αναπότρεπτης και απαραίτητης προόδου, είτε στη φύση είτε στην κοινωνία, κατέστη μια κοινή λογική, που δεν αντιμετώπισε την αναπόφευκτη αναζήτηση νοήματος – η οποία αναζητήθηκε π.χ. στη θρησκεία ή στις εθνικές αφηγήσεις. Είναι πρόδηλο, επομένως, ότι απαιτείται μια νέα κοινωνικά εξελικτική στροφή, ριζικά προοδευτική και δημοκρατικά ριζοσπαστική.
Ο ψευδεπίγραφος προοδευτισμός
Ο συμβατικός κοινωνικός εξελικτισμός, ο οποίος συνδέεται στενά με την πολιτική ιδεολογία του νεοφιλελευθερισμού, επικεντρώνεται στην ιδέα του μέσου όρου, όπως το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα, το προσδόκιμο ζωής, τα τυπικά δημοκρατικά δικαιώματα κ.α. Ό,τι έχει υπάρξει ως οικονομική ανάπτυξη για κάποιους, ήταν πάντα απώλεια και κόστος για άλλους. Για όσους ενδιαφέρονται για τους ριζικούς κοινωνικούς μετασχηματισμούς, ο συστημικός εξελικτισμός είναι ένα σημαντικό στρατηγικό και αναλυτικό εργαλείο, ώστε να μελετήσουμε και να κατανοήσουμε βαθύτερα την έννοια της προόδου και πώς μπορούμε να πραγματώσουμε τα προτάγματά της. Οι δυνατότητες κοινωνικού μετασχηματισμού δεν αποφασίζονται, ούτε αμιγώς ούτε καν πρωτίστως από συναισθήματα αγανάκτησης, αλλά από την επιτυχή αξιοποίηση των διαθέσιμων μοχλών αλλαγής και από την αποτελεσματική εξουδετέρωση των αντίστοιχων εμποδίων.

Δείτε τη συνέχεια του άρθρου

Πηγή: tvxs.gr, Η Εποχή