Ελλάς, Ελλήνων... αστέγων

Μια βόλτα στο κέντρο της Αθήνας θα μας πείσει. Πλατεία Κλαυθμώνος, Αιόλου, Σταθμός Λαρίσης, Ακαδημία Πλάτωνος. Σημεία της πόλης που, ενώ για τον καθένα από μας αποτελούν καθημερινό πέρασμα, την ίδια στιγμή, για περίπου 20.000 ανθρώπους, μετανάστες και Έλληνες, αποτελούν το υπαίθριο σπίτι τους, την «καβάτζα» τους, όπως το αποκαλούν οι «κλοσάρ» του κέντρου της Αθήνας.

της Ξένιας Σακελλάρη

Είναι γεγονός ότι ο αριθμός των αστέγων αυξάνεται κατακόρυφα. Η αρνητική οικονομική πορεία της χώρας δρα αλυσιδωτά με τα ήδη υπάρχοντα κοινωνικά προβλήματα και η χημική αντίδραση με τα προϊόντα της εντείνουν μεταξύ άλλων και το ακανθώδες πρόβλημα της στέγασης. Σε έρευνα που είχε πραγματοποιήσει ο Δήμος Αθηναίων στο πρόσφατο παρελθόν, εντοπίστηκαν 250 σημεία που χρησιμοποιούνται ως προσωρινά καταλύματα από τους άστεγους. Πάρκα, πλατείες, προθήκες καταστημάτων και αυτοκίνητα είναι μερικά από τα “καταφύγια” για τα οποία κάθε βράδυ στήνεται ένας μικρός πόλεμος μεταξύ των αστέγων για την κατάληψή τους.

“Το πρόβλημα της στέγασης έχει εμφανιστεί από τη δεκαετία του '90 και έχει ενταθεί τα τα δύο τελευταία χρόνια με την οικονομική κρίση που πλήττει τη χώρα. Είναι ένα τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα με επιπτώσεις σε όλους τους τομείς της χώρας και σε όλες τις κοινωνικές δομές”, τονίζει στο tvxs.gr η κ. Αλαμάνου,συντονίστρια του προγράμματος στήριξης αστέγων της μη κυβερνητικής οργάνωσης “Κλίμακα”. Τα αίτια που προκαλούν αυτό το φαινόμενο; Ανεργία, χαμηλά εισοδήματα, προβλήματα υγείας και ειδικότερα ψυχικής υγείας, χρήση ουσιών, απουσία οικογενειακού υποστηρικτικού περιβάλλοντος, μετανάστευση.

“Το πρόβλημα της στέγασης δεν έχει αναγνωριστεί από την ελληνική πολιτεία με αποτέλεσμα οι άστεγοι να μην αναγνωρίζονται ως ειδική κοινωνική ομάδα ώστε να υπάρξει και μια αντίστοιχη κοινωνική πολιτική, ένα εθνικό σχέδιο δράσης, που να περιλαμβάνει όλες τις βαθμίδες φροντίδας• από την πρόληψη μέχρι την αποκατάσταση και την επανένταξη αυτών των ανθρώπων στον κοινωνικό ιστό”. Το Σύνταγμα με το άρθρο 24 ορίζει ως υποχρέωση του κράτους να υποστηρίζει το δικαίωμα στην κατοικία “ωστόσο δεν υπάρχει καμία εφαρμογή αυτού του νόμου”, προσθέτει η κ. Αλαμάνου, ενώ σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό ορισμό ως άστεγοι αναγνωρίζονται όσοι άνθρωποι ζούνε σε αβέβαιη, προσωρινή, ανεπαρκή ή ακατάλληλη στέγαση.

Τα τελευταία τρία χρόνια στους μετανάστες άστεγους έχουν προστεθεί και πολλοί 'Ελληνες οι οποίοι μη μπορώντας να ανταποκριθούν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις βρέθηκαν στο δρόμο ,εγκαινιάζοντας μια καινούργια πληθυσμιακή υποκατηγορία, αυτή των “νεο-αστέγων”. “Το 11% των αστέγων έχει πανεπιστημιακή εκπαίδευση, ενώ μόλις το 9% είναι αναλφάβητοι”, δηλώνει η κ. Αλαμάνου παραθέτοντας στοιχεία που προέκυψαν από έρευνα της ΜΚΟ “Πυξίδα”. Εξετάζοντας τις δυσχέρειες και τα αίτια που οδηγούν τους μετανάστες στα παγκάκια του κέντρου της Αθήνας η κ.Αλαμάνου υπογραμμίζει πως “οι μετανάστες και οι πρόσφυγες, που στερούνται στέγασης, είναι μια πληθυσμιακή ομάδα που αντιμετωπίζει άλλα προβλήματα από αυτά των Ελλήνων αστέγων”. “Οι μετανάστες βρίσκονται σε αυτή την κατάσταση λόγω της μεταναστευτικής πολιτικής που ακολουθεί η Ελλάδα και των παρούσων συνθηκών”.

Έτσι,οι άστεγοι αναζητούν καταφύγιο σε περιοχές στο λεκανοπέδιο Αττικής και στην περιφέρεια, σε μέρη που μπορούν να αισθανθούν ασφάλεια. Η ύπαρξη κάποιων ξενώνων που προσφέρουν στέγη, λίγα ρούχα και τροφή δίνει προσωρινή απόχρωση στην ανακούφιση των αστέγων. Όπως μας πληροφορεί και η κ.Αλαμάνου “το ότι μπορεί κάποιος άστεγος να βρει καταφύγιο σε αυτές τις φιλανθρωπικές εγκαταστάσεις για έξι μήνες ή για ένα χρόνο, δε σημαίνει ότι έχουν αντιμετωπιστεί ριζικά τα προβλήματα που τον έφεραν σε αυτή τη θέση”. Οι φιλανθρωπικές αυτές παροχές έχουν ως αποτέλεσμα την επιστροφή των κοινωνικά ευπαθή ατόμων στο δρόμο, σε μια νέα αναζήτηση της “καβάτζας” τους.

“Δεν είναι ζήτημα λύπης ή φιλανθρωπίας ,είναι ζήτημα ενός μεθοδευμένου σχεδίου που θα κάνει τους άστεγους ξανά ενεργά μέλη της κοινωνίας. Το μοντέλο της ολοκληρωμένης παρέμβασης που θα πρέπει να υιοθετηθεί από την ίδια την πολιτεία περιλαμβάνει την πλήρη υποστήριξη των αδύναμων κοινωνικών ομάδων μέσα από την πρόληψη, την οικονομική στήριξη και στη συνέχεια την επανένταξη και την εργασιακή αποκατάσταση”.

Προσπαθώντας να εξασφαλίσουν τροφή και στέγη σε καθημερινή βάση, παλεύοντας μόνο για το σήμερα κάτω από αντίξοες συνθήκες και αγωνιώντας για την ίδια τους τη ζωή, οι άστεγοι βιώνουν καθημερινά τον κοινωνικό αποκλεισμό, πέφτουν θύματα ρατσισμού και απειλούνται από μη αναστρέψιμη περιθωριοποίηση, στο πλαίσιο μιας κοινωνίας που φαίνεται να μην τους έχει συμπεριλάβει στη λίστα της.

.Στα σκαριά το «Μνημόνιο Νο2»

Τους μισθούς του Δημοσίου φαίνεται να βάζει και πάλι στο στόχαστρο η τρόικα, καθώς στη συνάντηση με την ελληνική κυβέρνηση στις 15 Νοεμβρίου για τον προϋπολογισμό θα θέσει θέμα νέων περικοπών λόγω της αναθεώρησης του ελλείμματος από τη Eurostat. Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση επιδιώκει την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων από την τρόικα που θα οδηγήσει ουσιαστικά σε ένα δεύτερο Μνημόνιο...

Σύμφωνα με την εφημερίδα «Έθνος της Κυριακής» η κυβέρνηση επεξεργάζεται σενάρια για τη μείωση αποδοχών είτε μέσω του ενιαίου μισθολογίου, είτε μέσω τις κατάργησης των γενικών κανονισμών προσωπικού στις ΔΕΚΟ.

Παράγοντες του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους τους οποίους επικαλείται η εφημερίδα δηλώνουν ότι οι βασικοί μισθοί δεν πρόκειται να πειραχτούν, ωστόσο η μείωση θα επιτευχθεί μεσώ τις περικοπής των ειδικών και κλαδικών επιδομάτων. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζεται η περικοπή 10% στα επιδόματα και στις έκτακτες αμοιβές στο στενό Δημόσιο τομέα και 30% στις ΔΕΚΟ. Μάλιστα στις ΔΕΚΟ αναμένεται να ακολουθηθεί ο δρόμος του ΟΣΕ με κατάργηση των γενικών κανονισμών εργασίας και των Συμβάσεων Εργασίας.

Σύμφωνα με την εφημερίδα «Πρώτο Θέμα» η κυβέρνηση πέρα από τις περικοπές επιδομάτων θα επιβληθούν και νέοι φόροι. Σύμφωνα με το «Μνημόνιο 2», το οποίο ήδη συζητείται, σύμφωνα με την εφημερίδα, στα ανώτατα κλιμάκια του ΔΝΤ, το έλλειμμα θα πρέπει να μηδενιστεί μέσα σε 6 χρόνια.

Εν τω μεταξύ, η εφημερίδα «Καθημερινή της Κυριακής» αναφέρει ότι το θέμα παράτασης της περιόδου αποπληρωμής του δανείου των 110 δις ευρώ συζητείται εδώ και πολύ καιρό και η κυβέρνηση ευελπιστεί σε μία παρέμβαση των ΗΠΑ, ώστε να πειστεί η Γερμανία και να συναινέσει όσο το δυνατόν ταχύτερα στην επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής του δανείου.

Ωστόσο οι κανόνες αποπληρωμής δεν μπορούν αλλάξουν για τα χρήματα που ήδη έχουν εκταμιευθεί. Άρα τα 29 δις που έχει ήδη εκταμιεύσει η Ελλάδα θα αποπληρωθούν με τον κανόνα «3+2», δηλαδή τρία χρόνια περίοδο χάριτος και 2 χρόνια περίοδο αποπληρωμής. Από τις αρχές του επόμενου έτους και μέχρι το 2013 η Ελλάδα θα εκταμιεύσει και το υπόλοιπο ποσό, δηλαδή 72 δις. Σε αυτό το ποσό ευελπιστεί και στοχεύει να υπάρξει νέα δανειακή σύμβαση που θα προβλέπει μεγαλύτερη περίοδο αποπληρωμής.

Αυτή η νέα δανειακή σύμβαση θα αποτελεί ουσιαστικά ένα δεύτερο Μνημόνιο μέσω του οποίου θα παραταθεί και ο έλεγχος της τρόικας στην ελληνική οικονομία.

Το «λαθρεμπόριο» των τοξικών αποβλήτων στην Ελλάδα

Για λαθρεμπόριο τοξικών αποβλήτων, τα οποία θάβονται, κρύβονται, μετονομάζονται και καταλήγουν τελικά στη δημοτική βαρέλα με ελάχιστο κόστος για τον ρυπαντή, κάνει λόγο ο χημικός Θανάσης Παντέλογλου. Το φαινόμενο καταγράφεται ιδιαίτερα σε περιοχές όπως η Ελευσίνα, τα Οινόφυτα-Σχηματάρι, ο Άγιος Ιωάννης Ρέντη, το Περιστέρι, «σκοτώνοντας κόσμο με τη σφραγίδα του κράτους».

Όπως εξηγεί στο tvxs.gr ο κ. Παντέλογλου, στους αστικούς χώρους της Ελλάδας, η συλλογή των στερεών αποβλήτων είναι αυθαίρετη και δεν υπάρχει κανένας έλεγχος στην πηγή δημιουργίας τους που είναι οι παραγωγικές μονάδες και οι εισαγωγές εμπορευμάτων μονάδες. Επομένως, διασπείρεται στην κατανάλωση και στα χέρια της νοικοκυράς το οτιδήποτε παράγει -με όποιον σχεδιασμό παράγει- το οικονομικό ενδιαφέρον κάποιων ιδιωτών.

Ακόμη, από τα σημεία που εμφανίζονται, τα στερεά απόβλητα στο σύνολό τους, τα οποία προέρχονται από νοικοκυριά και κέντρα συγκεντρώσεων, όπως στρατόπεδα, αθλητικές εγκαταστάσεις, βιομηχανίες, βιοτεχνίες, μαζεύονται σε μία βαρέλα και γίνονται μικτά επιμολυσμένα. Κανένας δεν ελέγχει την τύχη των τοξικών αποβλήτων των ειδικών αποβλήτων στις περιοχές όπου παράγονται. Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα της Ελευσίνας, των Οινοφύτων-Σχηματαρίου, του Αγίου Ιωάννη Ρέντη, του Περιστερίου, όπου παράγονται καθημερινά πολύ μεγάλες ποσότητες, εντός των οποίων φωλιάζουν τοξικά.

Όταν μικρή τοξική ποσότητα στερεών αποβλήτων αναμιχθεί κατά τη συλλογή με μεγάλες ποσότητες προσομοιαζόντων βιομηχανικών αποβλήτων, ακίνδυνων δηλαδή, τότε το σύνολο είναι μικτά επιμολυσμένα. Δεν υπάρχει το «ολίγον έγκυος» στα σκουπίδια, διευκρινίζει ο χημικός και βιοχημικός μηχανικός Θ. Παντέλογλου. Ο τρόπος συλλογής σε μια σειρά από δήμους που παράγονται και εμφανίζονται σε μεγάλες ποσότητες τοξικά βιομηχανικά απόβλητα είναι οι αιτία που το σύνολο των συλλεγομένων μέσα από τα κέντρα μεταφόρτωσης-συμπίεσης απορριμμάτων γίνονται μικτά επιμολυσμένα επικίνδυνα απόβλητα.

Ο κίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία είναι περισσότερο από εμφανής: διοξίνες, βαριά μέταλλα, συνέπειες καρκίνου, μετάλλαξη και τερατογένεση. «Τα σκουπίδια δεν είναι αστείο πράγμα, ο κίνδυνος διάδοσης μολυσματικών ασθενειών είναι ορατός, όταν παίρνεις απόβλητα από ένα νοσοκομείο ή από ένα ιατρείο. Πρόκειται για μια μάζα ανεύθυνα συλλεγμένη, ανεξέλεγκτη».

Παρότι ο νόμος προβλέπει να γίνεται ελεγχόμενη συλλογή, βάσει της οποίας ο παραγωγός στερεών αποβλήτων είναι υποχρεωμένος να τα διαχωρίζει κατά είδος και ποιότητα και να μην αφήνει τα τοξικά επικίνδυνα να αναμειγνύονται με τα κοινά στερεά απόβλητα, τα τοξικά καταλήγουν στη δημοτική βαρέλα διότι «τα χρήματα στη συλλογή είναι πολλά». Όπως επισημαίνει ο επιστήμονας, «τα απόβλητα χρεώνονται με το τετραγωνικό μέτρο. Μέσα σε μια μικρή βιοτεχνία μπορεί να φτιαχτεί το χειρότερο απόβλητο που μπορείς να φανταστείς, να πληρώνει τέλη αποβλήτων για παράδειγμα 500 ευρώ το χρόνο και επειδή ακριβώς βγάζει ειδικά επικίνδυνα απόβλητα να γλιτώνει εκατομμύρια, διότι αυτά έπρεπε να πάνε σε ειδικά κυκλώματα διακίνησης επικίνδυνων στερεών αποβλήτων, που είναι πανάκριβα. Εφόσον λοιπόν διαλέγει να τα παράγει, τα ρίχνει ανώνυμα στη βαρέλα της δημοτικής συλλογής πληρώνοντας ένα αντίτιμο στους δήμους και ανωνυμοποιεί το επικίνδυνο απόβλητό του. Έτσι γίνεται η ζημιά στην Ελλάδα με τα απόβλητα. Πρόκειται για μια συναλλαγή μεταξύ επιχειρηματιών και αρχών, μια τοπική διαπλοκή της εξουσίας με τους ρυπαντές. Το φαινόμενο αυτό είναι εντονότατο σε περιοχές όπως οι παραπάνω. Στα Οινόφυτα, στο Σχηματάρι, στην Ελευσίνα γίνονται οι μεγάλες συναλλαγές».

«Παρότι ο νόμος δεν εφαρμόζεται, μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν ελεγκτικά όργανα που τον επιβάλλουν. Γι’ αυτό μιλάμε για λαθρεμπόριο τοξικών αποβλήτων στην Ελλάδα που σκοτώνει κόσμο, γιατί πλέον σκοτώνει κόσμο με σφραγίδα του κράτους. Αυτό είναι το φαινόμενο του εξασθενούς χρωμίου στην περιοχή του Ασωπού, από εκεί προκύπτει: από την παράνομη διακίνηση επικίνδυνων στερεών αποβλήτων. Τα θάβουν, τα κρύβουν, τα μετονομάζουν και τα πετούν στη δημοτική βαρέλα».