ΔΝΤ και ηλεκτρονικό φακέλωμα των δημοσίων υπαλλήλων

ΤΟΥ ΝΟΤΗ ΜΑΡΙΑ* και την ΑΥΓΗ




Συζήτηση, ερωτήματα, αλλά και αντιδράσεις από συγκεκριμένους επαγγελματικούς κλάδους (δικαστές, γιατροί, πανεπιστημιακοί) έχει προκαλέσει η απόφαση του υπουργείου Εσωτερικών να προχωρήσει σε απογραφή των δημοσίων υπαλλήλων, αλλά και ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η απογραφή. Μάλιστα, ο πρόεδρος της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσε ερώτηση προς τους κυρίους Ραγκούση και Παπακωνσταντίνου, ζητώντας εγγυήσεις ότι “τα στοιχεία των απογραφομένων δικαστικών λειτουργών, των δημοσίων υπαλλήλων, των μελών και στελεχών των ενόπλων δυνάμεων και των μελών των αιρετών οργάνων του α΄ και β΄ βαθμού αυτοδιοίκησης δεν θα μεταφερθούν, δεν θα δημοσιοποιηθούν και δεν θα τύχουν επεξεργασίας από την επιτροπή και μέσω αυτής από τους δανειστές της Ελλάδας”.





Με βάση τις δεσμεύσεις που ανέλαβε η κυβέρνηση με το Μνημόνιο Συνεννόησης στις συγκεκριμένες Προϋποθέσεις Οικονομικής Πολιτικής (ΜΣ) που κυρώθηκε με τον Ν. 3845/2010 εκδόθηκε η υπ΄ αρίθμ. 2/37345/0004/4-6-2010 κοινή απόφαση των υπουργών Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Οικονομικών (ΚΥΑ) και άρχισε ήδη η ηλεκτρονική απογραφή των δημοσίων υπαλλήλων στην ειδική Ιστοσελίδα Απογραφής Αμοιβομένων Δημοσίου.







Επιλογή του ΔΝΤ το φακέλωμα



Η απογραφή όλων των πάσης φύσεως φυσικών προσώπων που αμείβονται από το δημόσιο και η δημιουργία Ενιαίας Αρχής Πληρωμών αποτελεί βασική επιλογή του ΔΝΤ, καθώς με τον τρόπο αυτό επιδιώκει αφενός μεν να διαμορφώσει ένα σύγχρονο σύστημα ηλεκτρονικού ελέγχου των δημοσιονομικών δαπανών της Ελλάδας, κυρίως στον τομέα της μισθοδοσίας των δημοσίων υπαλλήλων, και αφετέρου προχωρά στο ηλεκτρονικό φακέλωμα εκατομμυρίων Ελλήνων.



Το ηλεκτρονικό φακέλωμα των δημοσίων υπαλλήλων έχει ήδη προωθηθεί από το ΔΝΤ και τη Διεθνή Τράπεζα σε διάφορες χώρες-μπανανίες, όπως είναι η Ακτή Ελεφαντοστού, η Μαδαγασκάρη, η Υεμένη και η Αϊτή. Σ' αυτές πρέπει να προστεθούν το Μαρόκο και πρόσφατα η Ρουμανία, που έχει ήδη πέσει στα νύχια του ΔΝΤ. Μάλιστα, στην Υεμένη έγινε ηλεκτρονικό φακέλωμα και των βιομετρικών στοιχείων των δημοσίων υπαλλήλων (δακτυλικά αποτυπώματα κ.λπ.).



Στην Ελλάδα το σύστημα προβλέπει πέραν των άλλων ότι θα απογραφούν επίσης όλα τα στελέχη των ενόπλων δυνάμεων.



Δεδομένου δε του γεγονότος ότι η ίδια η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) έκρινε με την υπ' αρίθμ. 43/5-7-2010 απόφασή της ότι το όλο σύστημα απογραφής πάσχει από πλευράς ασφαλείας, αντιλαμβάνεται κανείς ότι μια πλήρης βάση δεδομένων με όλα τα στοιχεία των στελεχών των ενόπλων δυνάμεων της χώρας (συμπεριλαμβανομένης της διεύθυνσής τους αλλά και των προσόντων τους) θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο για τους «φίλους μας» στην Άγκυρα και αλλαχού.







Η απόφαση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα



Η υπόθεση της απογραφής των δημοσίων υπαλλήλων, πέραν των αντιρρήσεων που εξέφρασαν οι δικαστικοί και οι πανεπιστημιακοί, αντιρρήσεις που είχαν σχέση με θέματα που αφορούσαν τον τρόπο καταγραφής της φύσης της σχέσης τους με το Δημόσιο, αποτέλεσε αντικείμενο δύο καταγγελιών-προσφυγών που έγιναν στην ΑΠΔΠΧ από την Ομοσπονδία Δικαστικών Υπαλλήλων Ελλάδος και από έναν δημόσιο υπάλληλο ατομικά.



Με την υπ' αρίθμ. 43/2010 απόφαση της η ΑΠΔΠΧ έκρινε ότι μεγάλο μέρος των στοιχείων που ζητούσε η απογραφή δεν ανταποκρινόταν στον σκοπό της απογραφής, που αφορά τη μισθοδοσία, και ζήτησε πολλά από αυτά να μην καταχωρούνται.



Επισήμανε μάλιστα με ιδιαίτερη έμφαση στο σημείο 7 της απόφασής της τους κινδύνους που ενέχει το όλο εγχείρημα παρατηρώντας ότι με «τη συγκέντρωση των στοιχείων όλων των μισθοδοτούμενων και τη λειτουργία της διαδικασίας μισθοδοσίας μέσω μιας ενιαίας ηλεκτρονικής εφαρμογής αυξάνονται οι πιθανές επιπτώσεις από τυχαία ή αθέμιτη καταστροφή, απώλεια, απαγορευμένη διάδοση ή πρόσβαση ή άλλου είδους αθέμιτη επεξεργασία». Για το λόγο αυτό στο σημείο 8 της εν λόγω απόφασης προτείνεται η λήψη ειδικών μέτρων ασφαλείας.







Καμιά ευθύνη του κράτους για ενδεχόμενη ζημιά όσων απογραφούν



Σύμφωνα με την ΚΥΑ όσοι υπάλληλοι δεν απογραφούν θα πάψουν να μισθοδοτούνται. Η καταχώρηση των στοιχείων των υπαλλήλων γίνεται ατομικά από τον καθένα υπάλληλο και με δική του ευθύνη. Έτσι το κράτος αποφεύγει να καταχωρήσει διά των αρμοδίων οργάνων του τα προσωπικά δεδομένα των υπαλλήλων του στο σύστημα, τα οποία σε κάθε περίπτωση διαθέτει στις αρμόδιες διευθύνσεις προσωπικού.



Με τον τρόπο αυτό επιχειρεί να αποφύγει ενδεχόμενα νομικά προβλήματα σε σχέση με την καταγραφή και επεξεργασία προσωπικών δεδομένων, αφού η καταχώρηση στο σύστημα δεν γίνεται από το κράτος, αλλά από τους υπαλλήλους ατομικά.



Μάλιστα στους όρους χρήσης και στην πολιτική προστασίας δεδομένων της Ιστοσελίδας Απογραφής Αμειβομένων Δημοσίου μεταξύ άλλων καθορίζεται ότι: «7. Δεδομένης της μορφής του Διαδικτύου, η Ιστοσελίδα Απογραφής Αμειβομένων Δημοσίου δεν ευθύνεται, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, για οποιαδήποτε μορφή ζημίας υποστεί ο χρήστης/επισκέπτης των ιστοσελίδων, υπηρεσιών, επιλογών και περιεχομένων αυτού του διαδικτυακού τόπου»!!!







Το φακέλωμα διαθέσιμο σε Σένγκεν - ΗΠΑ και ΔΝΤ



Ταυτόχρονα, στο σημείο 8 επισημαίνεται ότι η «Ιστοσελίδα Απογραφής Αμοιβομένων Δημοσίου δεν μεταφέρει ή δεν δημοσιοποιεί προσωπικά στοιχεία των χρηστών/επισκεπτών του διαδικτυακού τόπου σε τρίτους, με εξαίρεση την εφαρμογή σχετικών νομικών προβλέψεων-υπαγορεύσεων και τούτο γίνεται προς τις αρμόδιες και μόνο αρχές».



Δεν προσδιορίζεται όμως με σαφήνεια ποιες είναι οι εν λόγω αρχές. Πρόκειται για ελληνικές αρχές ή αφορά άραγε και υπερεθνικές αρχές, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ή διεθνείς αρχές όπως είναι το ΔΝΤ ή αρχές άλλων τρίτων κρατών;



Το ότι δεν πρόκειται αποκλειστικά για ελληνικές αρχές προκύπτει έμμεσα από το σημείο 11 των όρων χρήσης, το οποίο αναφέρει επί λέξει ότι «οι όροι και οι προϋποθέσεις χρήσης του παρόντος διαδικτυακού τόπου καθώς και οποιαδήποτε τροποποίηση, αλλαγή ή αλλοίωσή τους διέπονται και συμπληρώνονται από το εθνικό δίκαιο, το κοινοτικό δίκαιο και τις σχετικές διεθνείς συνθήκες».



Με δεδομένο ότι το σύστημα Σένγκεν ρυθμίζεται πλέον από το κοινοτικό δίκαιο, όπως επίσης και η συνεργασία ΗΠΑ-Ε.Ε. για την ανταλλαγή και επεξεργασία συγκεκριμένων δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, καθίσταται πλέον σαφές ότι η βάση δεδομένων της Ενιαίας Αρχής Πληρωμών θα διαβιβάζει στο πλαίσιο της λειτουργίας του κοινοτικού δικαίου τα προσωπικά δεδομένα των δημοσίων υπαλλήλων και στις εν λόγω αρχές.



Σε σχέση με τις υποχρεώσεις που πηγάζουν από τις διεθνείς συνθήκες, ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας σε σχετική ερώτησή του ορθά επισήμανε ότι τα προσωπικά δεδομένα των δημοσίων υπαλλήλων και των στρατιωτικών μπορεί να καταλήξουν μέσω της επιτροπής της Ε.Ε. στους δανειστές μας, δηλαδή στο ΔΝΤ και στις αρχές των 15 χωρών της Ευρωζώνης, αφού με βάση το άρθρο 10 της δανειακής σύμβασης Ελλάδας-χωρών Ευρωζώνης και προκειμένου να ελεγχθεί η τήρηση των όρων της σύμβασης αυτής αλλά και του Μνημονίου Συνεννόησης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει το δικαίωμα να αποστέλλει στην Ελλάδα τους υπαλλήλους της ή δεόντως εξουσιοδοτημένους εκπροσώπους της για τη διενέργεια οιωνδήποτε τεχνικών, οικονομικών ή λογιστικών ελέγχων που κρίνει αναγκαίους αναφορικά με τη διαχείριση του δανείου.



Μάλιστα, οι εν λόγω υπάλληλοι ή ενδεχόμενα και ιδιωτικές εταιρείες, στις οποίες μπορεί να αναθέσει τα παραπάνω καθήκοντα η Επιτροπή, θα έχουν πλήρη πρόσβαση όχι μόνο στις σχετικές πληροφορίες και στα έγγραφα που θα ζητήσουν, αλλά η κυβέρνηση αναλαμβάνει ρητά την υποχρέωση να παρέχει στα εν λόγω πρόσωπα «πρόσβαση σε χώρους και εγκαταστάσεις όπου φυλάσσονται οι σχετικές πληροφορίες και τα σχετικά έγγραφα».



Το όλο θέμα λοιπόν αποκτά μια μείζονα πολιτική διάσταση, η οποία πρέπει να αναδειχθεί στο επόμενο διάστημα με αφορμή και τις εκλογές για τις αιρετές περιφέρειες και τους δήμους, αφού πέραν των άλλων φακελώνονται ηλεκτρονικά και τα χιλιάδες μέλη των αιρετών οργάνων της αυτοδιοίκησης α΄ και β΄ βαθμού, τα οποία υποχρεούνται επίσης να συμμετάσχουν στην απογραφή.







*Αναπληρωτής Καθηγητής Θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστημίου Κρήτης.